De huidige gemeentelijke begraafplaats van Schagen is niet de eerste. Die lag op het oude kasteelterrein en werd zo’n veertig jaar gebruikt in het midden van de negentiende eeuw. Nieuwe inzichten in de manier van begraven en de Begrafeniswet van 1869 dwongen de gemeente Schagen tot de aanleg van een nieuwe begraafplaats. Die werd aangelegd aan de andere kant van de in 1865 gereedgekomen spoorlijn van Alkmaar naar Den Helder.
Het is misschien wel het mooiste beeldhouwwerk op de gemeentelijke begraafplaats aan de Herfstlaan in Heemstede. Wat is het verhaal achter het bijna levensechte beeld van jonkvrouw Jeanne van Lennep?
In de negentiende eeuw leefden meerdere Joodse gezinnen verspreid over verschillende dorpen en steden op het Zuid-Hollandse eiland Voorne-Putten. De eerste Jood had zich in de zeventiende eeuw in de stad Brielle gevestigd. Hij vertrok echter in 1700 met onbekende bestemming. In de achttiende eeuw nam het aantal Joden op het eiland toe en geleidelijk ontstond een Joodse gemeenschap met Geervliet en Heenvliet als middelpunt.
De stad Zevenaar behoort pas sinds 1816 bij Nederland. Lange tijd vormde de stad een enclave van het hertogdom Kleef dat vanaf 1701 geleid werd door de Pruisen. In de periode daarvoor was Johan Maurits van Nassau-Siegen (1604-1679) stadhouder van Kleef en heerste er religieuze tolerantie, wat er toe leidde dat in de zeventiende eeuw onder meer de eerste joden zich in Zevenaar vestigden.
Den Haag kent meerdere begraafplaatsen waar slachtoffers uit de Eerste Wereldoorlog hun laatste rustplaats hebben. Op een steenworp afstand van de gemeentelijke begraafplaats Kerkhoflaan waar 55 slachtoffers liggen begraven, bevindt zich de katholieke begraafplaats St. Petrus Banden. Hier liggen drie Britse slachtoffers uit de Eerste Wereldoorlog.
In oktober 2016 zag ik als bestuurder van Stichting Stadsherstel Kampen (SSK) dat er plannen waren voor het vestigen van een onderkomen voor mensen met een beperking. Stichting Philadelphia wilde slopen en nieuw bouwen aan de 1e Ebbingestraat 10-12 in Kampen. Het pand (een voormalige lagere school, MULO en wijkcentrum, waar het om ging) was een wederopbouwpand in uitermate gave staat dat in aanmerking zou komen voor de status van gemeentelijk monument.
Door de industriële ontwikkeling van Veenendaal liep het inwonertal begin twintigste eeuw snel op. In 1880 telde Stichts Veenendaal 4.148 inwoners, terwijl dat in 1910 al opgelopen was tot 6.140. In het Gelderse deel van Veenendaal ging de groei ook hard en de verwachting was niet dat de aantallen zouden stabiliseren. De algemene begraafplaats uit 1829 dreigde niet alleen snel vol te raken, ook de bebouwing rukte snel op. Uitbreiding ter plekke was niet meer mogelijk en bovendien niet wenselijk, zodat de gemeente op zoek moest naar een geschikte plek voor een nieuwe begraafplaats.
De langste weg door het dorp Dieren is de Harderwijkerweg. Het is tevens een druk begane weg met aan beide zijden woonwijken. Dagelijks passeren veel auto’s en fietsers op hun route een lange beukenhaag. Achter deze haag ligt het terrein van de eerste algemene begraafplaats van de gemeente Rheden, daterend uit het jaar 1842 en inmiddels een rijksmonument.
Het dorpje Ellecom is al behoorlijk oud. De huidige kerk, gewijd aan Sint Nicolaas, ligt hoog boven de IJssel en dateert uit de twaalfde eeuw. Getuigenissen van veel oudere begravingen zijn er ook in de omgeving. Zo werden er ten noorden van Ellecom bij recente opgravingen zo’n vijftig crematiegraven gevonden uit het midden van de ijzertijd. Bij de veel later gebouwde kerk moet ook al vroeg begraven zijn. Het oudste spoor daarvan is een grafkruis van basalt uit 1575.
De gemeentelijke begraafplaats Eiteren in IJsselstein is een typische stadsbegraafplaats die zijn oorsprong vindt in de politieke en bestuurlijke ontwikkelingen van de eerste decennia van de negentiende eeuw. De begraafplaats heeft zich daarna ontwikkeld met een geheel eigen identiteit. Sinds 1829 zijn hier duizenden mensen begraven op een relatief kleine oppervlakte.