De dood in beeld - Loenen

21 januari 2023

 

In 1948 nam de Oorlogsgravenstichting het initiatief tot de aanleg van een nieuw ereveld. Nederland kende op dat moment slechts twee grotere erebegraafplaatsen: Militair Ereveld Grebbeberg, dat in mei 1940 werd aangelegd door de Duitse bezetter, en Eerebegraafplaats Bloemendaal, dat in 1945 tot stand kwam op particulier initiatief. Ereveld Grebbeberg is bedoeld voor militaire slachtoffers uit de meidagen van 1940 en de begraafplaats in Bloemendaal voor verzetsstrijders die in de duinen zijn gefusilleerd en daar aanvankelijk ook lagen begraven.

In eerste instantie ging de voorkeur van de Oorlogsgravenstichting uit naar een terrein in de gemeente Bilthoven. Nog voordat het terrein was aangekocht werden in mei 1948 de eerste stoffelijke resten uit de Russische bezettingszone in Duitsland gerepatrieerd. Zij werden tijdelijk op begraafplaats Rusthof in Amersfoort bijgezet. Uiteindelijk kocht de Oorlogsgravenstichting in het Gelderse Loenen een ruig heideveld van veertien hectare van de gemeente Apeldoorn. Het terrein werd ingericht naar een ontwerp van tuin- en landschapsarchitect D. Haspels. Centraal tussen gebogen paden plaatste hij een eenvoudig wit kruis. Architect ir. A.M. de Rouville ontwierp de gebouwen op het ereveld, waaronder de kapel, bedoeld om begrafenisdiensten te organiseren. De wanden van deze bijzondere kapel zijn opgetrokken van rondhout en het gebouw wordt overkapt door een rieten dak.

Protestants interieur tijdens uitvaartProtestants interieur tijdens uitvaart

Vanaf 1949 vonden er herbegrafenissen plaats in Loenen. De financiële mogelijkheden waren echter nog beperkt. Herbegraven vond plaats met vijf slachtoffers tegelijk, die dan wel tot dezelfde godsdienst dienden te behoren. Rouwdiensten werden in de kapel gehouden, die naar gelang de keuze kon worden ingericht met een protestant of katholiek interieur. Behoorde men niet tot een kerkgenootschap, dan kon gekozen voor een andere plechtigheid.

Kapel met katholiek interieur tijdens uitvaart.Kapel met katholiek interieur tijdens uitvaart.

Het bijzondere is dat hiervan prentbriefkaarten zijn uitgegeven, mogelijk bedoeld om financiële steun te krijgen. Later werden er verschillende herdenkingsplaquettes aangebracht in de kapel, als ook urnen met aarde uit de vernietigingskampen. Tegenwoordig doet de kapel vooral dienst als herdenkingsruimte. In de kapel bevindt zich ook een eikenhouten schrijn met 42 gedenkboeken. In deze boeken staan de namen van circa 125.000 Nederlandse oorlogsslachtoffers waarvan de graflocatie niet bekend of niet aanwijsbaar is. Iedere dag wordt een pagina van een boek omgeslagen. Jaarlijks vindt de dodenherdenking op Loenen plaats voor de kapel.

 

Aangepast: 21 januari 2023

Nieuw op de website