De funeraire plek van... Ada Wille

04 december 2009

 

Koudekerk"Afgezien van de vele toppers in de begraafplaatsarchitectuur die ik bezocht, zoals Highgate, Joodse deel van Central Friedhof Wien, Beth Haim in Ouderkerk, Montparnasse etc., koester ik een kerkhofje dat mij heel dierbaar was en waarschijnlijk ten grondslag ligt aan mijn voorliefde voor oude, verwilderde begraafplaatsjes. Het was het dorpskerkhof achter de Hervormde kerk in mijn dorp, Koudekerk aan den Rijn. Helaas bestaat de plek alleen nog in mijn herinnering omdat het halverwege de jaren 70 is geruimd.

Het was een verstilde plek aan een drukke doorgaande weg door ons dorp. Via enkele treden en een hoog, zwart, piepend hekwerk liet je de drukte achter je en kwam je in een overwoekerde tuin. Hoog gras, verspreid wat 'ledikanten', staande stenen en zerken. Gelegen in de luwte van de kerk die het dorp haar naam gaf, was het er in mijn herinnering altijd zonnig. Samen met het zoontje van de koster zochten we naar stukken lei van het kerkdak om op te schrijven, of we gluurden door gaten in verzakte zerken of we een "skalet" zagen. Ondanks de waarschuwingen van ouders en broers dat het gevaarlijk was - "je kan zomaar in een graf zakken"- en dat het grafschennis was om over de zerken te lopen, kwam ik er graag. Desondanks manifesteerde de onbewuste spanning zich regelmatig 's nachts in nachtmerries waarin colonnes skeletten vanaf het kerkhof naar mijn huis marcheerden, om onder mijn slaapkamerraam mijn naam te roepen en te scanderen dat het een schande was dat ik op hun graven speelde.

Jaren later schreef ik een stukje voor het jubileumboek van de kerk. Er waren genoeg verhalen van de kerk zelf, maar weinig van het kerkhof. Ik deed direct een oproep of er nog foto's van het kerkhof waren. Gelukkig kreeg ik niet lang daarna enkele zwart-wit foto's toegestuurd, en bleken mijn herinneringen te kloppen. Vergeleken met het resultaat was de (op)ruimactie van destijds, zoals zo velen in die tijd, discutabel. Was hij achterwege gebleven dan had Koudekerk een stuk cultuurhistorisch erfgoed behouden. Mijn herinnering blijkt echter ruimingsproof. In mijn werk probeer ik nu gemeenten en kerkvoogdijen te overtuigen van de waarden van deze 'funeraire oasen'."

 

 

Dit item verscheen in de nieuwsbrief van maart 2008

 

Aangepast: 27 april 2020

Nieuw op de website


Kollum – Protestants kerkhof

16 maart 2024
~Fryslân

Jacobs, Aletta

07 maart 2024
~Maatschappij

Als bloemen bij het graf - Rolde

07 maart 2024
~Als bloemen bij het graf

Lobith - Katholieke kerkhof

12 februari 2024
~Gelderland