In het licht heuvelachtige Gaasterlân waant men zich even niet in Fryslân. Het terrein golft hier en het wegverkeer is er belangrijker dan het vervoer over water. Van oudsher liggen hier kleine dorpen en gehuchten met een zeer oude oorsprong. Een van die plaatsjes is Mirns. Het ligt nabij de kust van het huidige IJsselmeer en heeft een historisch kerkhof, maar geen kern of duidelijke dorpsstructuur.
Langs de kaatsbaan en kerk van het Friese Weidum voert de weg naar de boerderij Mr. W.W. Bumaleen. Achter deze boerderij bevindt zich de particuliere begraafplaats der Buma's. De pachtopbrengst van de boerderij vormt de basis voor het onderhoud en de instandhouding van de begraafplaats. Een fraai hekwerk vormt de toegang tot de begraafplaats. Op de pijlers waaraan het hekwerk is gehangen, lijken twee leeuwen met de familiewapens van het geslacht Buma en het geslacht Hora Siccama de wacht te houden. Achter dit hekwerk voert een laan naar de begraafplaats zelf.
Op het Hervormde kerkhof van Beetsterzwaag valt vooral het grote, omheinde grafvak voor de Friese adellijke familie Van Harinxma thoe Slooten op. Links daarvan, aan de rand van het kerkhof, staat een klein grafmonument dat door de toegepaste symboliek ook de aandacht trekt. Het betreft een monument op het graf van Basoeki, overleden op 11 november 1924. Een opvallende naam tussen alle Friese namen op het kerkhof met al even opvallende symboliek.
Het eiland Terschelling kent vandaag de dag vijf begraafplaatsen, waarop goed te zien is hoe verbonden het eiland is met de zee. Dat is af te lezen aan de grafmonumenten met daarop vele afbeeldingen van schepen of teksten die verwijzen naar de zee, maar ook aan de ligging van de begraafplaatsen. Die van West-Terschelling liggen hoog in de duinen, terwijl ook voor die van Midsland en Hoorn wat hogere gedeelten zijn opgezocht. Er is echter ook nog een kerkhof dat gelegen is op een hoge terp. Het gaat hier om het kerkhof van Striep.
In het buurtschap Tacozijl ten westen van het Friese Lemmer ligt aan de voet van de Zeedijk een kleine Joodse begraafplaats. Het buurtschap bestaat naast de begraafplaats uit slechts enkele boerderijen en een uitwateringsluis, hier zijl genaamd. Tacozijl is echter vooral bekend van het Ir. D.F. Woudagemaal, in gebruik genomen in 1920.
Voor het jaar 1000 was er rondom het huidige Friese Workum al bewoning. Dat zal vooral op terpen zijn geweest omdat het gebied toen nog volledig beheerst werd door het getijde van het Almere, de oude binnenzee waar nu het IJsselmeer is gelegen. Twee van die terpen, Algeraburen en Kerkeburen, staan bekend als de eerste bewoningsplekken in deze omgeving. Niet lang daarna zal er hier ook begraven zijn.
Aan de westzijde van Ameland ligt het dorp Hollum. Het dorp gaat terug tot de middeleeuwen net zoals de kerk. De eerste kerk moet hier rond het jaar 1000 zijn gebouwd en daar werd vanzelfsprekend ook begraven. Mogelijk dat er nog iets verder naar het westen in het dorp Sier rond die tijd ook al werd begraven, maar dat dorp is verdwenen, net als in het oosten het dorp Oerd.
Leeuwarden den 9 Maart. Onlangs heeft men in het Dorp Wieuwerd een Lyk opgegraven, waar van men meend volkomen zeeker te zyn, dat dit het Lyk is van, de door haare geleerdheid beroemde, Anna Maria Schuurman, welke aldaar in den Jaare 1678 begraven is: Zeldzaam is het, dat het in deszelfs geheele gedaante is gevonden, konnende de leeden, gelyk als van een leevend Mensch verbogen worden, en zynde de Kleederen gelyk aan Klatergoud, welke aan zeeker klein Gewas, byna als Mosterzaat, waar van de Kist vol was, toegeschreeven wordt. Verscheide Geleerden, welke her bezigtigd hebben, getuigen eenparig, nooit iets diergelyks gezien te hebben.
Leeuwarde Woensdagse Cour. No. 410 Den 13 Maart 1765
De Friese stad Workum is altijd een open stad geweest zonder verdediging. De stad was lang en smal, gebouwd aan weerszijden van de inmiddels gedempte Wymerts. Al met al, van de sluis tot het Dwarsnoard, was de stad zo'n anderhalve kilometer lang. Hoewel niet gelegen aan zee, was Workum van belang in de zeehandel. Door een verbinding van zo'n twee kilometer, het Soal, had de stad verbinding met de Zuiderzee. De zeesluis aan de zuidkant van Workum was van groot belang. Hier stond onder meer een herberg en er lag een scheepswerf.
Friesland kent 24 katholieke begraafplaatsen. Vaak wordt gedacht dat er in het noorden alleen hervormde of gemeentelijke begraafplaatsen zijn te vinden, maar elke redelijke grote plaats in Friesland heeft wel een katholieke begraafplaats. Ze dateren voor een groot deel uit de negentiende eeuw, met name uit de tweede helft. Een vijftal van die begraafplaatsen is gelegen bij een katholieke kerk. De katholieke begraafplaats van Sneek dateert uit 1892 en is een van de weinige met een kapel.