Het Gelderse Rozendaal staat bekend als een rijke gemeente. Toch is op de begraafplaats te zien dat er ook in het verleden al ‘gewone’ mensen woonden. Het tweede deel van een drieluik over de sfeervolle begraafplaats van dit bosrijkse dorp.
De sfeervolle begraafplaats in het Gelderse Rozendaal was tot 1977 eigendom van de Rosendaelse kasteelheren. Niet vreemd dat de geschiedenis van de dodenakker dan ook nauw verweven is met het kasteel Rosendael. Een eerste aflevering van een drieluik over de begraafplaats.
Op vrijdag 15 februari 2019 trof een aantal leden van de Werkgroep Bouw Historie Zutphen (WBHZ), een werkgroep van de Historische Vereniging Zutphen, op een zolder van de toren van de Martinuskerk te Warnsveld een hardsteenfragment met reliëf aan. Hardsteen is een veelvuldig voor grafstenen gebruikt materiaal. Zou dat hier ook het geval zijn en zo ja, van wiens grafsteen?
Op landgoederen in Nederland treffen we regelmatig grafkelders. Veel daarvan dateren uit de negentiende eeuw, maar ook in de twintigste eeuw werden ze nog wel aangelegd. Zo ligt in het bos bij Oud-Groevenbeek ten zuiden van het Gelderse Ermelo een grafkelder uit het laatste kwart van de twintigste eeuw. De grafkelder ligt inmiddels nagenoeg heel verborgen in de ondergroei. Als je niet weet waar je moet zijn, is de plek bijna niet te vinden.
In de uiterwaarden van de afgedamde Maas bij het Gelderse Alem ligt aan De Steeg tussen struiken en bomen een grafheuvel verscholen. Geen prehistorische grafheuvel, maar één die is aangelegd in de negentiende eeuw voor de familie van Cornelis Schiffer, de oprichter van Steenfabriek Rossum. Lokaal staat de heuvel bekend als ‘Den Berg’.
In Gelderland liggen tussen Elburg en Hattem aan de Zuiderzeestraatweg meer dan tien historische buitenplaatsen. In de gemeente Oldebroek ligt bij Wezep sinds de achttiende eeuw het landgoed IJsselvliedt. Het huidige huis werd gebouwd door Richard Andreas Ludolphi Nobel, wiens laatste rustplaats op het landgoed ligt. Ook de laatste bewoners liggen hier begraven.
Veel gemeentelijke begraafplaatsen zijn aangelegd in de negentiende eeuw en werden later uitgebreid. Ze lagen destijds buiten de bebouwde kom maar zijn inmiddels in veel gevallen omringd door woonwijken. Vaak zijn ze alweer gesloten of in sommige gevallen zelfs alweer verdwenen. In de twintigste eeuw werden begraafplaatsen op andere wijze aangelegd, op andere locaties en met het idee dat er meer te beleven moest zijn dan alleen de dood. Dat dit idee niet verdwenen is, bewijst één van de laatste nieuw aangelegde begraafplaatsen in Nederland. Bij het Gelderse dorpje Spijk in de huidige gemeente West Betuwe werd op 3 september 2004 een nieuwe gemeentelijke begraafplaats geopend.
In 1910 werden ten oosten van Eibergen bij het dorpje Rekken de "Rekkense Inrichtingen tot de Verpleging van Zwakzinnigen" gesticht. De inrichtingen lagen in landelijk gebied niet ver van de Duitse grens. Langs de Dr. W.L. Slotlaan, Van Ouwenallerlaan, Kalverlaan en nog enkele straten, verrezen vanaf 1913 verschillende gebouwen, waaronder woningen, een boerderij, werkplaatsen, scholen, kantoren, garages en andere facilitaire voorzieningen zoals een zwembad en zelfs een begraafplaats. Een van de meest bekende patiënten die ooit in de Rekkense Inrichtingen werd verpleegd was Gerrit Achterberg. In 1937 had hij in een vlaag van verstandsverbijstering zijn hospita doodgeschoten. Achterberg werd ontoerekeningsvatbaar verklaard en ter beschikking gesteld aan de regering (tbr). Dit betekent dat iemand dwangverpleging moet ondergaan totdat zijn psychiaters hem genezen verklaren. Die dwangverpleging onderging Achterberg in de Rekkense inrichtingen. Hij schreef gedurende de tijd dat hij daar zat de bundel "Blauwzuur", ook bekend onder de werktitel Asyl. In 1943 kreeg Achterberg proefverlof maar pas in 1955 werd zijn tbr opgeheven.
Geschiedenis van Veldwijk
In 1884 werd de Vereeniging tot Christelijke verzorging van Krankzinnigen en Zenuwlijders in Nederland opgericht. De vereniging werd opgericht door een aantal vooraanstaande christenen, die diep begaan waren met het droevig lot van de krankzinnigen (zoals dat toen nog heette) en op grond van hun godsdienstige overtuiging het als een plicht van barmhartigheid zagen om daar zoveel mogelijk verbetering in te brengen.
Professor Lucas Lindeboom (1845-1933) was daartoe eigenlijk de initiatiefnemer. Hij is bijna vijftig jaar voorzitter geweest van de vereniging!
Veldwijk
Professor Lucas Lindeboom (1845-1933) was eigenlijk de initiatiefnemer van de Vereeniging tot Christelijke verzorging van Krankzinnigen en Zenuwlijders in Nederland. Een vereniging oprichten was in die tijd niet zo maar iets, maar uiteindelijk zag de vereniging het levenslicht in 1884. Er zaten landelijk bekende grootheden in het eerste bestuur namelijk dr. W. van den Bergh, M.J. Chevallier jr., dr. S.R.Hermanides, W. van Oosterwijck Bruyn, D.K.Wielenga, J.G.W. Zahn, jonkheer A.Th.M. van Sasch van Wijk, dr. C. Vermeulen en natuurlijk Lucas Lindeboom zelf, als voorzitter.