Skip to main content

Grafmonumenten


Geschreven: 30 april 2014
Aangepast: 10 maart 2019
Auteur: René ten Dam
Categorie: Grafmonumenten

 

Verborgen langs een eikenlaan in het Tiesingabosje, een klein natuurgebied tussen Oosterwolde, Fochteloo en Haule, staat een monument dat herinnert aan de gewelddadige dood van Taeke Schuilenga. Op 4 november 1943 kwam door een kogel een einde aan zijn leven. Een dag later werd Schuilenga door een voorbijganger gevonden in een greppel. Pas na de oorlog werd duidelijk dat de dood van Schuilenga een wraakoefening was voor de mislukte liquidatie op SD-informant Pier Nobach, genaamd de ‘duivel van het Westerkwartier’, uit Doezum. Niet de oude Nobach was het slachtoffer geworden van een verzetsactie, maar zijn zoon Herman. De niet geplande dood van Herman Nobach zou leiden tot een Silbertanne-actie.


Geschreven: 13 april 2014
Aangepast: 10 maart 2024
Auteur: Marten Mulder
Categorie: Grafmonumenten

Langs paden van herinnering

Een dodenakker mag dan een oord van weemoed zijn, nooit zal hij mogen verworden tot een oord van vergetelheid. Zij, die hier hun laatste rustplaats vonden, maakten deel uit van de geschiedenis waarin wij nu staan en die zij mede vorm gaven. Wie de tijd neemt om een wandeling te maken over de slingerende paden van de Zuiderbegraafplaats zal zich niet aan de indruk kunnen onttrekken, dat ook in de dood van gelijkheid van mensen geen sprake is. De verschillen in grafmonumenten maken dat wel duidelijk, om nog maar te zwijgen van de verdwenen stenen en zerken die men ruimde, verwaarloosd als ze waren. Evenmin heelt de tijd alle wonden, hoewel dat vaak wordt beweerd. Getuigen daarvan zijn met name de graven en monumenten, die herinneren aan wie omkwamen door oorlogshandelingen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Verzetsmensen, militairen en “gewone” burgers, we komen hun graven tegen verspreid over deze dodenakker of samengebracht vanuit een gedeeld verleden, zoals dat het geval is bij de officiële oorlogsgraven.


Geschreven: 04 oktober 2011
Aangepast: 07 januari 2022
Auteur: J. Stitselaar
Categorie: Grafmonumenten

 

Op de afgelegen begraafplaats van Zoelen en Kerk-Avezaath ligt in een hoek van de begraafplaats een aantal oorlogsgraven. De twee graven van geallieerden zijn het meest herkenbaar. En aan het eind van de rij ligt het gezamenlijke graf van twee jonge Nederlandse soldaten die beiden op 11 mei 1940 om het leven kwamen. Daarnaast ligt echter nog een drietal oorlogsgraven en twee lege plekken. Op de drie grafstenen dezelfde sterfdag: 24-12-1944. Wie waren deze mannen en wat gebeurde er eind december 1944? 


Geschreven: 07 november 2010
Aangepast: 10 februari 2022
Auteur: Leon Bok
Categorie: Grafmonumenten

 

Wie de gemeentelijke begraafplaats Rust Zacht te Wijhe bezoekt, vindt daar een aantal Het Joodse grafmonument op de begraafplaats van Wijheherinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. De meest opvallende is het monument voor de doden die vielen bij de ramp op 7 mei 1945, twee dagen na de bevrijding van Nederland. Elders op de begraafplaats ligt een oorlogsgraf met daarop de naam W. Polak met daaronder enkele Hebreeuwse letters. Het is niet alleen intrigerend omdat hier op een gemeentelijke begraafplaats een Joodse man werd begraven, maar ook de datum roept vragen op. Wat gebeurde er op 6 februari 1945 met deze man en wie was hij? Een kleine speurtocht levert uiteindelijk contact op met de zoon van de hier begraven man, maar ook het hele verhaal met het hoe en waarom. Alhoewel dat laatste eigenlijk niet te beantwoorden is…

 


Geschreven: 13 juni 2010
Aangepast: 25 maart 2018
Auteur: Pauline Wesselink
Categorie: Grafmonumenten

 

In de buitenzijde van de toren van de rooms-katholieke kerk H. Franciscus van Assisi oftewel de Boomkerk aan de Amsterdamse Admiraal de Ruyterweg is een gedenksteen aangebracht. Op het ontwerp van Willem IJzerdraat staat een vrouwenfiguur met een zwaard in haar hand die haar kind tegen het kwaad (slang) verdedigt en een boom, vergezeld door de tekst: 1940 1945 - Den Vaderlandt Getrouwe - Jan Verleun - Gerard Steen.


Geschreven: 11 april 2010
Aangepast: 03 september 2021
Auteur: Leon Bok
Categorie: Grafmonumenten

 

* Naaldwijk 5 augustus 1888 - † Valkenheide 8 september 1944

 

Valkenheide vanuit de lucht. De begraafplaats ligt links in het middenDirk Noordam was van 1922 tot 1944 directeur van het opvoedingsgesticht Valkenheide nabij Maarsbergen. Hij was al vanaf 1913 werkzaam op Valkenheide als adjunct-directeur-hoofdonderwijzer. Noordam drukte zijn stempel op dit gesticht en had daarnaast nog andere openbare functies. In de tumultueuze dagen van september 1944 werd hij op laffe wijze door de Duitsers om het leven gebracht. Enkele dagen later werd hij begraven op de begraafplaats van Valkenheide.

 


Geschreven: 30 november 2009
Aangepast: 10 maart 2024
Auteur: Leon Bok
Categorie: Grafmonumenten

 

1Op 18 augustus 1944 werd Maastricht getroffen door een ramp van enorme omvang. Om drie minuten over zes in de avond verscheen ineens een twaalftal vliegtuigen boven de stad. Het waren B 17 bommenwerpers, zogenaamde "vliegende forten" van de Amerikaanse Strategische Luchtmacht. Het zou het zwaarste bombardement worden dat Maastricht trof in de oorlogsjaren. Er waren wel eerder bombardementen geweest, zoals in de meidagen van 1940. Toen bombardeerden de Duitsers de stad voordat ze die innamen. In november 1941 trof een Engelse blockbuster de wijk Blauwdorp met als gevolg zo’n 25 doden en in juli 1942 bombardeerden de Amerikanen de stad met als gevolg elf doden. Vaak waren de bruggen over de Maas het doelwit en zo ook op die bewuste dag in 1944 toen de spoorbrug het doel werd. Deze spoorbrug, gebouwd naar een ontwerp van kolonel der Genie buiten dienst Johan Arthur Kool (1816-1873), werd op 1 oktober 1856 geopend als onderdeel van de spoorwegverbinding Hasselt -Maastricht -Aken. Bij de aanval werd de spoorbrug zelfs nauwelijks getroffen, maar wel de aan de oostzijde en westzijde van de Maas gelegen fabrieken en woonwijken . Er vielen 103 doden te betreuren onder de burgerbevolking en nog eens zeventien Duitsers. Een van de doden was Max Meijer, een toevallige passant die slachtoffer werd van een oorlog die slechts enkele weken later zou eindigen. 


Geschreven: 27 juni 2007
Aangepast: 26 april 2022
Auteur: René ten Dam
Categorie: Grafmonumenten

 

In de meidagen van 1940 kwam het Nederlandse leger tegen een overmacht te staan. De verovering van Nederland door de Duitse legers ging echter niet zonder slag of stoot. Op verschillende locaties in Nederland werd zwaar tegenstand geboden. Maar overmand door angst kozen enkele soldaten er voor om te vluchten, officieel desertie geheten. Een doorn in het oog van de legerleiding, en in het bijzonder in die van generaal Harberts. En op desertie stond de zwaarste straf, de kogel.


Geschreven: 27 juni 2002
Aangepast: 19 maart 2023
Auteur: René ten Dam
Categorie: Grafmonumenten

 

* 16 september 1920 - † 17 april 1945 

Te midden van de 374 slachtoffers die rusten op Erebegraafplaats Bloemendaal ligt een enkele vrouw: Jannetje Johanna Schaft, beter bekend als Hannie Schaft. Ze ligt begraven in het middelste vak, vak 22. Op tweeëntwintigjarige leeftijd was Hannie Schaft in het Haarlemse verzet terecht gekomen.


Geschreven: 22 juni 2009
Aangepast: 26 juli 2017
Auteur: René ten Dam
Categorie: Grafmonumenten

 

Op het kerkhof achter de Nederlands Hervormde Kerk in Langbroek staat het grafmonument voor verzetsman 'Piet de Springer', een alias van Jan de Bloois. In 1943 vertrok De Bloois naar Engeland, waar hij werd opgeleid als agent van het Bureau Inlichtingen. Van september to december 1944 was hij werkzaam in Langbroek als koerier, verbindingsman en codist. Veel geallieerde piloten danken hun leven aan hem, omdat hij hen door vijandelijk gebied loodste.

Op 30 december 1944 werd Jan de Bloois bij een ontsnappingspoging doogeschoten door de Duitsers.

Het grafmonument is tevens een herdenkingsmonument.Grafmonument Piet de Springer Op de voorzijde staat boven een fakkel geschreven: 'Den vijand wederstaan / 1940 - 1945'. Op de linkerzijde staan de regels: 'Dit is de roem der partisanen / Te strijden. De uitkomst ongeteld / niet deinzend voor het dichts geweld / noch zijn milioenen onderdanen'. Op de rechterzijde staan de regels: 'alleen te staan desnoods met God / alleen gesteund door 't straf geweten / in 't kleed tot op den draad versleten / koning te zijn in 't vuilste kot'. Rond het voetstuk van het beeld staat geschreven: 'met moet gode meer gehoorzaam zijn dan den menschen'. De uit één blok hardsteen gehouwen 1,25 meter hoge mannen- en vrouwenfiguur is vervaardigd door J.H. van Zweden. Aan de achterzijde is een herdenkingsplaquette bevestigd. (2001)

 

Literatuur

  • Ingrid van Beuzekom, Roland Blijdestijn, Rob van Olderen, Oorlogsmonumenten, Stichtse Monumenten Reeks (Utrecht, 1995) p29.