Skip to main content

Kunst & Cultuur


Geschreven: 20 juli 2001
Aangepast: 13 mei 2018
Auteur: Marten Mulder
Categorie: Kunst & Cultuur

 

* Ureterp 23 november 1896 – † Groningen 13 december 1979

janderoosJan de Roos, of Jan Roos, was een bekende verschijning in de stad Groningen. Deze straatzanger kwam uit Ureterp, woonde korte tijd in Bedum (Stedum), in Loppersum en lange tijd in de stad Groningen, waar hij regelmatig zijn vaste stek in de Heerestraat innam.


De straat was zijn toneel en hij zong de fraaiste liederen van Verdi. Tenminste dat vond hijzelf. Jan de Roos was herkenbaar aan zijn slipjas vol medailles en zijn weidse gebaren, maar men kon hem van verre al horen aan zijn grommende geschreeuw en trillende uithalen.


Jan de Roos ligt begraven in Ureterp.

 

 


Geschreven: 20 juli 2009
Aangepast: 10 maart 2024
Auteur: Leon Bok
Categorie: Kunst & Cultuur

 

* Rolde 20 januari 1782 - † Leeuwarden 23 mei 1851

 

Roodbaard02Op de gesloten Stadsbegraafplaats aan de Spanjaardslaan in Leeuwarden staat sinds 20 mei 2005 een nieuw grafmonument. Het staat op de tweede afdeling van de begraafplaats op het graf van Lucas Pieters Roodbaard, de tuinarchitect die het ontwerp voor de begraafplaats maakte. Het monument is een initiatief van de stichting Oude Stadsbegraafplaats Leeuwarden die dit jaar opgeheven wordt. Op het graf stond geen monument. Of dat er ooit heeft gestaan is niet bekend. Met dit monument wil de stichting eer doen toekomen aan Roodbaard.


Geschreven: 20 juli 2009
Aangepast: 10 maart 2024
Auteur: Maaike Polman
Categorie: Kunst & Cultuur

 

* Zwolle 12 augustus 1905 - † Amsterdam 19 december 1987

 

remmeltsJoan Remmelts werd in Zwolle geboren als zoon van een procuratiehouder. De wens om acteur te worden was al vroeg aanwezig, maar werd niet gesteund door zijn ouders. Uiteindelijk besloot hij in Amsterdam naar de Toneelschool te gaan en behaalde daar in 1929 zijn diploma. Hij maakte vervolgens zijn debuut in 'n Jongen of 'n meisje bij het gezelschap van Rika Hopper. Dit gezelschap verruilde hij voor het Rotterdamsch-Hofstad Tooneel onder leiding van Cor van der Lugt Melsert.
In 1931 nam zijn carrière een andere wending toen hij zich aansloot bij het Centraal Toneel. Samen met Mary Dresselhuys, waar hij later mee trouwde, Cees Laseur en Rie Gilhuys behoorde hij voor een periode van veertien jaar tot de vaste kern van dit gezelschap. Ze hadden een groot repertoire met veel nieuwe stukken uit het buitenland zoals Dood van een handelsreiziger. De rollen leken op het lijf van de vier acteurs te zijn geschreven en ze bonden in korte tijd een groot en vast publiek aan zich. Dresselhuys omschreef Remmelts in deze periode als iemand die op de première nooit klaar was, maar pas na tien voorstellingen op zijn best was.


Geschreven: 19 juli 2009
Aangepast: 10 maart 2024
Auteur: Marten Mulder
Categorie: Kunst & Cultuur

 

* Alphen a/d Rijn 26 april 1900 - † Roden 14 december 1992

 

HOMO RES SACRA HOMINI

 

Prakke1Een oude saksische boerderij uit 1699, door toedoen van Prakke gerestaureerd en voorzien van de naam Prakkehof in het Drentse Meppen, middelpunt van Drents cultureel leven toen hij het met zijn vrouw bewoonde, én een toegangsweg naar een nieuwe wijk in Assen met de naam van het oude buurtschap Kloosterveen, die zijn naam draagt: Prof. Prakkeweg. Het zijn een paar van de vele herinneringen aan de man, aan wie Drenthe zeer veel dank verschuldigd is: Hendericus Johannes Prakke.


Geschreven: 19 juli 2009
Aangepast: 30 april 2018
Auteur: Leon Bok
Categorie: Kunst & Cultuur

 

* Rijnsaterwoude 6 november 1796 - † Leiden 11 december 1863

 

Zelf ligt hij er niet meer, maar de kapel die hij voor de begraafplaats ontwierp, staat er nog steeds. Theodorus Molkenboer was een architect die vooral bekend is geworden door de vele kerkgebouwen die hij ontwierp.


Geschreven: 19 juli 2009
Aangepast: 10 maart 2024
Auteur: René ten Dam
Categorie: Kunst & Cultuur

 

* Deventer 10 oktober 1889 – † Amsterdam 30 december 1947

 

Graf Han van Meegeren in DeventerKunstschilder Han van Meegeren is vooral bekend geworden door zijn vervalsingen van schilderijen van Vermeer, in het bijzonder De maaltijd van Emmaüs, beter bekend alsDe Emmaüsgangers. In de oorlogsjaren verkocht hij het aan Herman Goering, na Hitler de belangrijkste man in Nazi-Duitsland. Het leverde hem na de oorlog veel bewondering op, maar ook een gevangenschap als gevolg waarvan hij in 1947 overleed.


Geschreven: 19 juli 2006
Aangepast: 16 april 2018
Auteur: Maaike Polman
Categorie: Kunst & Cultuur

 

* Amsterdam 2 februari 1898 - † Amsterdam 23 april 1965

Josefien Johanna de la Mar werd geboren als telg uit een roemrijke acteursfamilie. Zo stond 'Fientje' op haar veertiende al in het 'kermistheater' van haar vader. Grote bekendheid kreeg zij echter door haar rol in de operette Madorah in 1917. Fien speelde in haar beginjaren voornamelijk bij gezelschappen van haar vader, maar werd later ingelijfd bij het Rotterdamsch Hofstad Tooneel, waar zij met haar vader als Eliza in Pygmalion schitterde.


Geschreven: 18 juli 2009
Aangepast: 10 maart 2024
Auteur: Leon Bok
Categorie: Kunst & Cultuur

 

* Beetsterzwaag 9 juli 1837 - † Cannes 7 december 1900

 

Een vergeten reiziger

 

Lycklama_02Op het rooms-katholieke kerkhof van Wolvega staat een bijzonder kapelletje met vlak daarvoor een grote zerk. De zerk vormt de toegang voor de grafkelder van Jonkheer Tinco Martinus Lycklama à Nijeholt en zijn vrouw Julia Agatha Jacoba barones thoe Swartzenberg en Hohenlansberg (1845-1914). Beide waren afkomstig uit gegoede Friese adellijke kringen, maar bij Tinco Martinus speelden heel andere landen dan Friesland een grote rol tijdens zijn leven.


Geschreven: 18 juli 2009
Aangepast: 10 maart 2024
Auteur: Stan van Loon
Categorie: Kunst & Cultuur

 

* Moskou 6 maart 1914 – † Amsterdam 7 maart 1981

 

"Het verschil tussen zacht en nog zachter..."

 

KondrashinKirill Kondrashin werd in Moskou geboren op 6 maart 1914 uit een violisten-echtpaar. Op zesjarige leeftijd kreeg hij pianoles, maar muziek begon hem pas echt te interesseren op zijn 14de toen zijn belangstelling voor het orkest als ‘instrument’ was gewekt. Vanaf toen kreeg hij privéles van Nikolai Zhilyayev die een grote invloed op hem had. In 1931 werd hij toegelaten tot het Moskous Conservatorium en studeerde hij orkestdirectie bij Boris Khaikin. Nog voor zijn eindexamen was hij al benoemd als dirigent bij het Malyj Opera Theater van Leningrad. In 1943 werd hij benoemd tot dirigent van het Bolshoi Theater in Moskou en werd hij bevriend met Shostakovitch.

Tot ieders verbazing keerde hij in 1956 de Opera de rug toe omdat het dirigeren van opera’s volgens hem niet meer te verenigen was met de door hem ontwikkelde muzikale principes over wat muziek zou moeten zijn en hoe ze zou moeten worden uitgevoerd.

Op het eerste Internationale Tshaikovsky Concours in 1958 was hij de dirigent van de eerste prijswinnaar Van Cliburn met wie hij een tournee maakte door de Verenigde Staten. Hiermee werd hij de eerste Russische dirigent die Amerika bezocht sinds de Koude Oorlog en de eerste Sovjetkunstenaar die persoonlijk door president Eisenhouwer op het Witte Huis werd ontvangen.

Van 1960 tot 1975 was hij chef-dirigent van het Moskous Philharmonisch Orkest en leidde hij première van de zeer controversiële 13de (Babi Yar) symfonie van Shostakovitch waarin antisemitisme aan de kaak werd gesteld. In Europa en Amerika trad hij op met befaamde Russische musici zoals Rostopovich, Oistrakh en Sviatoslav Richter.

In 1978 vroeg hij tijdens een tournee in Nederland politiek asiel aan waarop het Sovjet regime onmiddellijk al zijn platen verbood. Hij werd vaste dirigent van het Amsterdams Concertgebouworkest.

De avond voor zijn dood viel hij nog in vanwege een zieke Klauss Tennstedt en dirigeerde hij de 1ste Symfonie van Mahler met het Norddeutscher Rundfunk. Hij overleed op 7 maart 1981 aan een hartinfarct en werd begraven op de begraafplaats Westerveld in Driehuis.

Kondrashin stond bekend als een dirigent van de oude stempel en als streng en geduldig leermeester met een enorme kennis van het orkestspel. Hij had een heel persoonlijke stijl die tot uiting kwam in de klank van het orkest. Orkestmusici roemden hem om zijn eisen ten aanzien van ‘pianissimo’ en ‘diminuendo’. Hij was ook een ‘dramatisch’ dirigent die het beeldend denken in de muziek toepaste en hij wist als geen ander zijn concrete beelden en gedachten op de musici over te brengen.

Ter nagedachtenis is in 1994 het Kondrashin Concours opgericht. Dit concours hoort tot ’s werelds zwaarste dirigentenconcoursen en wordt eens in de 5 jaar gehouden. (2008)

 

 


Geschreven: 18 juli 2005
Aangepast: 06 augustus 2018
Auteur: Pim de Bie
Categorie: Kunst & Cultuur

 

* Utrecht 12 juni 1930 - † Amsterdam 30 augustus 1991

 

koetsier1Johannes Koetsier moet een merkwaardig mens zijn geweest. En bovendien veelzijdig. Merkwaardig omdat hij o.a. advertenties in tijdschriften en kranten plaatste met een door hemzelf bedachte nietszeggende boodschap, een uit een boek overgenomen tekst of door op een paginagrote advertentie slechts één woord te plaatsen, bijvoorbeeld "ik". Hij wilde de lezer in verwarring brengen, met hem communiceren door een vraag te stellen. "Wat zal ik nou weer es voor jullie verzinnen?". Tussen 1969 en 1981 liet hij regelmatig teksten over kunst, over taal of over de media in kunsttijdschriften, week- en dagbladen opnemen. Ook liet hij boekjes verschijnen waarin hij een verzameling van zijn brieven, publicaties en interviews opnam. Sjablonen (1977), Idee (1980) en Kwaliteit enzovoort (1986) zijn daar voorbeelden van. Hij schreef brieven aan ministers, geestelijken en gemeentebesturen. De gemeente Nijmegen stelde hij voor zijn uit pistoolschoten en bomontploffingen bestaande geluidscompositie Explosies in het centrum van de stad uit te voeren (1979), hij wilde een van staal vervaardigde, grijnzende koningin met een automatisch bewegend handje voor een rijtoer inzetten, jaarlijks een koe begraven op een van de Amsterdamse begraafplaatsen of de berg Fuji een meter hoger of lager maken dan wel van een piramideachtige top voorzien. Ideeën die nooit werden uitgevoerd.

koetsier2

Veelzijdig omdat hij na aanvankelijk in de reclame werkzaam te zijn geweest zich later profileerde als kunstenaar. Hij schilderde, beeldhouwde, was fotograaf en ontwierp monumenten en gedenktekens, vaak zo absurd dat ze in de praktijk onuitvoer waren, hoewel dat laatste niet bij voorbaat het kenmerk van een kunstenaar hoeft te zijn. Voor de stad Schiedam had hij een groene, verlichte jeneverfles in gedachte. Een van zijn wel uitgevoerde projecten was een tweetal bij het vrachtcentrum van Schiphol geplaatste metershoge pijlvormen in de kleuren rood, wit en blauw die vrachtwagens al op grote afstand duidelijk maakten dat hier de ingang was (1986). Over zijn privé-leven is niet veel bekend. Hij werd geboren als zoon van de ongehuwde Maria Antoinette van Pieterson en bij de burgerlijke stand ingeschreven als Johannes van Pieterson. De familie Koetsier ontfermde zich over hem; later wijzigde hij zijn naam officieel in Koetsier (1942).

koetsier3In 1982 liet hij op de begraafplaats Zorgvlied in Amstelveen reeds zijn grafsteen plaatsen (graf C-1-158). Vrijwel het gehele oppervlak van de steen wordt ingenomen door een wiskundige formule die hij samen met de wiskundige H.P. Barendrecht had ontwikkeld en waarmee, zo stelde hij, niet alleen greep op de kunst is te verkrijgen maar deze ook valt te objectiveren.

De gemeente Amstelveen doorzag kennelijk zowel doel als inhoud van de formule want in 1991, vlak voor de dood van Koetsier, kocht zij de grafsteen als kunstwerk aan.