Fryslân

07 augustus 2011

 

Van de twaalf provincies in Nederland staat Fryslân op de derde plaats qua aantal begraafplaatsen. Het gaat om 495 begraafplaatsen, wat betekent dat Fryslân de meeste begraafplaatsen per inwoner kent. De afstand tot nummer 2, Gelderland, is wel erg groot want daar zijn 663 begraafplaatsen bekend. Van de 495 begraafplaatsen is minder dan 18% (87) in handen van een gemeente. Dit percentage ligt ver onder het landelijke gemiddelde dat op ruim 33% ligt. De meeste begraafplaatsen in Fryslân zijn in handen van een PKN- of hervormde gemeente, maar liefst 66% (328). Het aantal katholieke begraafplaatsen ligt iets hoger dan in Groningen maar is met minder dan 5% nog altijd veel minder dan het landelijke gemiddeld dat op bijna 29% staat. Het aantal particuliere begraafplaatsen groeit het hardst, mede door de aanleg van natuurbegraafplaatsen maar ook door het onderbrengen van kerkhoven in particuliere stichtingen. Het aantal bedraagt nu ruim 7%.

De verdeling naar aard/gezindte kan als volgt worden weergegeven:

Begraafplaatsen naar gezindte, Fryslân 2021.Begraafplaatsen naar gezindte, Fryslân 2021.Het relatief grote aantal hervormde begraafplaatsen (waaronder PKN) valt op. Het betreft vooral kerkhoven, maar ook bij andere categorieën zijn kerkhoven te vinden. Fryslân telt maar liefst 322 kerkhoven waarvan 248 kerkhoven (50% van het totaal aantal begraafplaatsen) rond een kerk liggen en nog de rest achter of naast een kerk liggen. Fryslân telt daarmee ruim  één vijfde van alle kerkhoven in Nederland. Het aantal joodse begraafplaatsen in Fryslân bedraagt elf. Dat is in vergelijking met andere provincies weinig en qua aantal staat de provincie hiermee ergens onderaan. De joodse begraafplaats in Workum uit 1676 behoort evenwel tot één van de oudste in Nederland.

Fryslân kent in totaal 35 particuliere begraafplaatsen. De jongste betreft de natuurbegraafplaats Bremer Wildernis bij Sondel. Deze werd in 2019 in gebruik genomen. De groei van het aantal particuliere begraafplaatsen is ook te danken aan de verzelfstandiging van begraafplaatsen in de gemeente Dantumadeel. Daar heeft sinds 2016 de stichting Begraafplaatsen Dantumadiel het beheer in handen. Een andere bijzondere particuliere begraafplaats is het mausoleum Coopersburg in Akkrum.

Eén oorlogsbegraafplaats kent Fryslân en dat is de Engelse Oorlogsbegraafplaats op Terschelling. Hier zijn vooral aangespoelde Engelse vliegers begraven. Natuurlijk zijn op Vredehof op Schiermonnikoog ook veel slachtoffers van de beide wereldoorlogen begraven, maar die begraafplaats is opgezet door particulier initiatief.

Van de 495 begraafplaatsen zijn 9 begraafplaatsen in zoverre geruimd dat er geen grafmonumenten meer aanwezig zijn. Daarnaast zijn er 59 begraafplaatsen gesloten, oftewel bijna 12%. Het gaat hierbij vooral om hervormde begraafplaatsen en een aantal particuliere. In Fryslân worden dus nog zo'n 436 begraafplaatsen actief gebruikt. Naast deze aantallen zijn inmiddels voor Fryslân ook 27 verdwenen begraafplaatsen bekend. Het merendeel is gevonden in de gemeente Leeuwarden.

In totaal zijn 88 begraafplaatsen, kerkhoven of onderdelen op die begraafplaatsen van rijkswege beschermd. Daarmee is Fryslân ruim vertegenwoordigd als het gaat om bescherming want 15% van het landelijke totaal aan beschermde begraafplaatsen is in Fryslân te vinden. Van vijftien begraafplaatsen is bekend dat ze gemeentelijk beschermd zijn.

In de provincie Fryslân bevinden zich maar liefst vijf gemeenten die in de top 10 van gemeenten met de meeste begraafplaatsen voorkomen. De in 2011 ontstane gemeente Súdwest-Fryslân telt na toevoeging van delen van de gemeente Littenseradiel maar liefst 102 begraafplaatsen  en heeft daarmee 1 meer dan gemeente Het Hogeland in Groningen. Binnen Fryslân zelf vormt Noardeast-Fryslân de tweede gemeente met 58 begraafplaatsen en als goede derde De Fryske Marren met 55. Overigens tellen de gemeenten Schiermonnikoog en Vlieland elk maar twee begraafplaatsen.

Het totale oppervlak dat in Fryslân beschikbaar is voor begraafplaatsen bedraagt 5,7% van het totale oppervlak aan begraafplaatsen in Nederland. Daarmee scoort Fryslân slechter dan bijvoorbeeld Drenthe. Het gaat in totaal om 228 hectare, waarbij de grootste begraafplaats ruim 11 hectare beslaat. Het gaat om de Noorderbegraafplaats in Leeuwarden. Gemiddeld heeft een Friese begraafplaats een oppervlak van 4.600 m2. Per inwoner is gemiddeld 3,5 m2 beschikbaar, wat boven het gemiddelde voor heel Nederland ligt: 2,3 m2.

 

* Bij het overnemen van gegevens s.v.p. vermelden: Dodenakkers.nl - Kenniscentrum Funerair Erfgoed

Aangepast: 08 april 2023

Nieuw op de website


Kollum – Protestants kerkhof

16 maart 2024
~Fryslân

Jacobs, Aletta

07 maart 2024
~Maatschappij

Als bloemen bij het graf - Rolde

07 maart 2024
~Als bloemen bij het graf

Lobith - Katholieke kerkhof

12 februari 2024
~Gelderland