Kerkakkers
{seog:disable}In verschillende Brabantse dorpen kom je de benaming 'Kerkakkers' of 'Kerkakkerstraat' tegen. Het duidt op een verschijnsel uit de middeleeuwen, wat het beste beschreven kan worden aan de hand van wat archeologisch onderzoek op diverse plaatsen in Zuidoost Brabant heeft opgeleverd.
Het complex van de Achelse Kluis (Sint-Benedictusabdij) ligt op de landsgrens met België. Gezien de oorsprong van de Kluis als stichting buiten het grondgebied van de protestantse Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, is het logisch dat het gebouwencomplex nagenoeg geheel op het grondgebied van België ligt. Gek genoeg geldt dat niet voor de begraafplaats.
'Helmond kiek noar oe eige' was eens het motto op een Open Monumentendag, waarbij het organiserend comité een speciale fietsroute had uitgezet langs verschillende karakteristieke punten in de stad Helmond. Daarbij werden onder andere het kasteel van Helmond en de begraafplaats van de familie Wesselman op een eilandje in park de Warande aangedaan.
Marcus van Eindhoven
Bij een proefopgraving op het plein voor de Catharinakerk in Eindhoven deed het team van stadsarcheoloog Nico Arts in 2002 een spectaculaire vondst. Het team vond het skelet van een jongetje van circa tien jaar dat rond 1300 in de oude Catharinakerk moest zijn begraven. De jongen werd Marcus genoemd, naar de afbeelding van Sint Marcus op een muntje dat bij hem werd gevonden.
De kleinste begraafplaats van Nederland?
Ingeklemd tussen de bebouwing van de Europalaan en een grote vijver ligt de van oorsprong algemene begraafplaats van Son en Breugel. De “begraafplaats” is niet groter dan enkele vierkante meter en er bevindt zich slechts één zichtbaar graf. Hoe kwam dat graf daar? Daarvoor moeten we terug naar het eind van de negentiende eeuw toen religie een grote rol speelde. Waarom bestaat het graf nog steeds? Hiervoor moeten we een blik werpen op de personen die er begraven liggen.
In 2006-2007 onderging de Vughtse St.‑Lambertustoren een ingrijpende restauratie. In augustus 2007 vond een feestelijke afronding plaats door de onthulling van een enorme grafsteen tegen de noordelijke muur van de toren. De zerk lag oorspronkelijk op het St.‑Lambertskerkhof en dekte het graf van de veertienjarige Pieter Anthony van Wiedenkeller. Hij werd in 1775 in de protestantse Lambertuskerk in Vught gedoopt en overleed in 1790. Zijn grafsteen heeft sinds 1790 op verschillende plaatsen gelegen. Naarmate het onderzoek naar de achtergronden van de zerk vorderde, ontrolde zich een opmerkelijke geschiedenis.
Begraven op eigen grond
Overal waar mensen zich vestigen, zal zich na korte of lange tijd de noodzaak voordoen om medemensen te begraven. In Vught lagen de oudste graven bij en in de St.-Lambertuskerk en de oude St.-Pieterskerk of Strooien kerk op het latere Maurickplein, op en rond de Joodse begraafplaats aan de Berkenheuveldreef en bij een oude kapel in Cromvoirt. In 1830 werd de Algemene begraafplaats aangelegd. Later volgden begraafplaatsen van parochies, kloosters, psychiatrisch ziekenhuis Voorburg en de protestantse begraafplaats Ouwerkerk. [1]
In het noorden van Vught ligt verscholen achter een voormalig parochiecomplex een zeer bijzondere begraafplaats. Niet bijzonder in de zin dat het een katholieke begraafplaats is, maar vanwege het ontwerp! Deze begraafplaats is namelijk ontworpen door de bekende architect A.J. Kropholler (1881 - 1973). In de jaren dertig van de twintigste eeuw tekende Kropholler het ontwerp voor het klooster en bejaardentehuis "Mariënhof". Daarbij hoorde ook een kerk, woningen, verschillende scholen, een pastorie en een begraafplaats annex processiepark.
In 1853 kochten de ondernemers en broers Jan en Nicolaas van der Griendt uit ’s-Hertogenbosch samen met George Jan Willem Carp uit Arnhem 610 hectare grond in de Peel. Hun doel was om in dit afgelegen deel van de Peel 610 het aanwezige hoogveen te vervenen en af te graven.
Rondom het monumentale protestantse kerkje aan de Helmondseweg in Deurne ligt een kerkhof voor leden van de protestantse gemeente in Deurne. Qua sfeer en uitstraling passen kerk en kerkhof goed bij elkaar. Het geheel is ommuurd met voornamelijk een lage muur. De begraafplaats werd aangelegd in 1863. Direct naast de kerk aan de rechterkant bevindt zich het oudste gedeelte met een enorme beuk, zeven oude grafzerken en enkele staande grafmonumenten met hekwerk. Rechts daarvan bevindt zich het kerkhof dat nog in gebruik is en waar leden van de protestantse gemeente voor een periode van maximaal veertig jaar rechten op een graf kunnen verwerven. Het kerkhof ziet er verzorgd uit maar hier en daar is duidelijk de tand des tijds te zien. Dit verhoogt de sfeer van de plek, welke gekarakteriseerd kan worden als 'sterven in schoonheid'. De oudere graftekens stammen vooral uit de tweede helft van de twintigste eeuw en zijn duidelijke voorbeelden van de vormgeving uit die periode, waarin men vaak gebruik maakte van (gegoten) cementbeton of Belgische hardsteen. Vanaf de tachtiger jaren ging men meer gebruik maken van gepolijste, geprefabriceerde stèles van (veelkleurig) graniet. Aan de linkerzijde van de kerk ziet men vooraan een klein aantal (granieten) grafstenen, daarachter een oud lijkenhuisje en daarachter een kaal veld.