Skip to main content

Zuid-Holland


Geschreven: 03 februari 2012
Aangepast: 23 februari 2022
Auteur: Leon Bok
Categorie: Zuid-Holland

 

De naam Krimpen komt het eerst in geschriften voor in 1277. Zoals met zoveel gehuchten werd in de loop der tijd de naam op uiteenlopende wijzen geschreven waarvan’ Tingenijssel’ ten opzichte van de huidige naam toch wel enige vraagtekens oproept.


Geschreven: 20 februari 2011
Aangepast: 05 mei 2023
Auteur: Leon Bok
Categorie: Zuid-Holland

 

Niet alle kerkhoven in Nederland werden in 1829 gesloten voor begraving. Nog honderden van dergelijke begraafplaatsen bleven in gebruik. Sommige slechts voor korte tijd, andere zijn tot op de dag van vandaag in gebruik. Het oude kerkhof van de hervormde gemeente van Nieuw-Lekkerland werd in 1828 nog eens vergroot aan de oostzijde. Maar deze uitbreiding voldeed slecht omdat de Lek voor toenemende overlast zorgde. Er diende dus een andere begraafplaats te komen, zeker ook omdat de kerk te klein was geworden. Uitbreiding was alleen mogelijk ten koste van de begraafplaats. In 1843 werd een oplossing gevonden in de vorm van een terrein van 750 vierkante meter, gelegen ten westen van het dorp. De gemeente kocht het terrein voor het bedrag van 225 gulden. Het binnendijkse terrein werd opgehoogd en voorzien van een 'lokaaltje voor de opneming van drenkelingen of dood gevonden personen'. Het oude kerkhof werd in 1845 gesloten. De nieuwe begraafplaats was echter geen lang leven beschoren. Het terrein was te klein, zeker gezien de toename van de bevolking. Om die reden had de gemeente al in 1860 het voornemen om een grotere begraafplaats aan te leggen. De lokatie voor die begraafplaats vond men in 1863 ten oosten van de kerk. Het noodbegraafplaatsje fungeerde nog tot 1864, toen de nieuwe begraafplaats in gebruik kon worden genomen. Dat is op zich allemaal niet zo bijzonder, wel de locatie die men voor de nieuwe begraafplaats koos. De begraafplaats werd namelijk buitendijks aangelegd.

Het bijzondere lijkenhuisje annex drenkelingenhuisje.Het bijzondere lijkenhuisje annex drenkelingenhuisje.


Geschreven: 12 januari 2010
Aangepast: 26 maart 2022
Auteur: Leon Bok
Categorie: Zuid-Holland

 

De Oude of Algemene Begraafplaats in Voorburg is een monumentale begraafplaats die van rijkswege beschermd is en waarvan alle waardevolle elementen behouden zijn. De gemeente Leidschendam-Voorburg heeft de begraafplaats een aantal jaren geleden in ere hersteld en het opnieuw mogelijk gemaakt om hier te begraven. De gemeente heeft zodoende ook het onderhoud van de begraafplaats weer op peil gebracht. Voorafgaand aan het plan heeft bureau 'De HistorieCie' uit Rotterdam een tuin- en cultuurhistorisch onderzoek uitgevoerd. Een speciale begeleidingscommissie, bestaande uit vertegenwoordigers van de wijkvereniging Oud-Voorburg, Vereniging De Terebinth, Historische Vereniging Voorburg en de Bond Heemschut, hebben zich gestort op het achterhalen van informatie over personen die er begraven liggen en  daarbij alle mogelijke archieven geraadpleegd.


Geschreven: 10 januari 2010
Aangepast: 23 maart 2022
Auteur: Leon Bok
Categorie: Zuid-Holland

 

Zicht vanaf de Vlaardingerdijk op de begraafplaatsAan de Vlaardingerdijk in Schiedam ligt tussen het groen de voormalige R.K. begraafplaats van Schiedam. Midden op de begraafplaats staat een veelhoekige, neoclassicistische kapel, gebouwd in 1853. In de jaren zeventig van de twintigste eeuw is de begraafplaats gesloten en raakte de kapel in onbruik. Sinds 1977 is de kapel met enkele bijgebouwen en het toegangshek aangewezen als rijksmonument. Net in die jaren was de begraafplaats gesloten en de kapel werd niet meer gebruikt. Na een lange periode van leegstand en verval werd de kapel in 2001 na een ingrijpende restauratie herbestemd, nu als kerk voor de Roemeens Orthodoxe Parochie in Nederland. Samen met de bijbehorende gebouwen, het hekwerk en de grafmonumenten ligt hier een bijzonder stukje Schiedam.

 


Geschreven: 10 januari 2010
Aangepast: 25 december 2020
Auteur: Leon Bok
Categorie: Zuid-Holland

De eerste openbare buitenbegraafplaats in Nederland, dat wil zeggen de eerste bewust buiten de bebouwde kom aangelegde begraafplaats, vinden we in Scheveningen. Bij de aanleg lag de begraafplaats ver weg van de bebouwing in de duinen.


Geschreven: 09 november 2009
Aangepast: 25 december 2020
Auteur: René ten Dam
Categorie: Zuid-Holland

 

 

Toegangshek (foto Vincent Brongers)Tussen 1873 en 1903 werden de doden uit Schiebroek begraven in Overschie. Toen Overschie de ruimte op de begraafplaats zelf nodig had moest Schiebroek op zoek naar een lokatie voor een eigen begraafplaats. Gekozen werd voor een perceel van de weduwe H. Nicolaas. De weduwe verkocht een perceel van 35 bij 20 meter onder de voorwaarde dat ze een vrij graf voor zichzelf zou krijgen. Eind 1903 was de begraafplaats gereed en in 1904 werd de eerste dode er begraven.

Zicht op de begraafplaats (foto Vincent Brongers)Toen in 1920 de begraafplaats vol dreigde te raken, ging de gemeente op zoek naar een nieuwe lokatie. Uiteindelijk verviel de noodzaak voor een eigen begraafplaats door de annexatie door Rotterdam in 1941. De laatste dode werd in 1956 begraven. In totaal zijn er op de begraafplaats 190 doden begraven, waaronder 83 kinderen.

In het verleden zijn er regelmatig plannen geweest om de dodenakker te ruimen, maar graf nummer 1, het graf van de weduwe H. Nicolaas, mocht niet geruimd worden.

Duidelijk is te zien, hoe de begraafplaats op een terp staat, de reden hiervoor is dat Schiebroek zo'n 5 meter beneden n.a.p. ligt.

De begraafplaats is niet toegankelijk voor publiek. (2001)

 

Literatuur

  • R.N. Hulsman en J.H. Mulder, 'Schiebroek, een gesloten boek', in: Begraven in Rotterdam en omstreken (Rotterdam, 1999) 107-110.

 

 


Geschreven: 08 november 2009
Aangepast: 25 februari 2022
Auteur: Leon Bok
Categorie: Zuid-Holland

 

In de negentiende eeuw lieten veel families op eigen grond een begraafplaats of grafkelder aanleggen. Er zijn zo honderden kleine begraafplaatsen ontstaan, meestal op eigen grond, verstopt in het landschap. Bij het Zuid-Hollandse dorp Monster werd door de familie Herckenrath ook een eigen grafkelder gebouwd.


Geschreven: 08 november 2009
Aangepast: 19 mei 2022
Auteur: Leon Bok
Categorie: Zuid-Holland

 

De funeraire geschiedenis van de grote steden in Nederland wordt vaak relatief eenvoudig voorgesteld. Vanaf de vroegste tijden werd in de kerken en op de omringende hoven begraven. In een enkele stad werden vanaf de zestiende of zeventiende eeuw ook wel de bolwerken gebruikt om te begraven. In sommige steden vinden we op die plaatsen nog wel joodse begraafplaatsen, vaak niet meer in gebruik. In de negentiende eeuw kwam de grootste verandering. Nieuwe regels werden afgekondigd en de oude begraafplaatsen in de steden dienden gesloten te worden. Nieuwe moesten aangelegd worden, het liefst buiten de stad, weg van de bebouwing. Er zijn voorbeelden te over waar deze nieuwe begraafplaatsen, groots en groen, werden aangelegd. Vaak kwamen er tuin- en landschapsarchitecten aan te pas en vandaag de dag is het op veel van die begraafplaatsen nog steeds aangenaam verpozen. Zover het gangbare verhaal, want niet in alle steden ging het zo. Het is veeleer een verhaal van langzame aanpassingen, pogingen om de oude begraafplaatsen te behouden of om uitstel.


Geschreven: 26 oktober 2009
Aangepast: 21 februari 2022
Auteur: Leon Bok
Categorie: Zuid-Holland

 

Sinds het begin van deze eeuw geniet het oudste gedeelte van gemeentelijke begraafplaats De Essenhof in Dordrecht bescherming als rijksmonument. Wie echter via de huidige hoofdingang aan de Nassauweg de begraafplaats betreedt, ziet niet direct hoe dat nu mogelijk is. Hier bij de ingang vindt men naast een nieuw uitvaartcentrum het in 1988 gebouwde aulacomplex, annex crematorium. Het moderne gebouw kenmerkt zich door haar ronde vorm, het witte uiterlijk en het interieur. Het gebouw is zeer functioneel ingericht, waardoor hier, zonder dat de verschillende partijen het merken, meerdere uitvaarten tegelijk kunnen plaatsvinden. In 1997 werd hier ook een uitvaartcentrum annex kantoor gebouwd. Deze hedendaagse uitingen van de uitvaartwereld zijn echter niet de reden dat de begraafplaats aangewezen is als rijksmonument. Daarvoor moet men de oude ingang gaan opzoeken, gelegen aan de rotonde bij de Dubbeldamseweg. Hier vindt men allereerst de poort van de Algemene Begraafplaats. Daarachter staat een dienstwoning die hier al stond voordat er sprake was van een begraafplaats op deze plek. De woning en de poort en waren reeds monument, nu is de rest van de historische begraafplaats en de aula uit de jaren dertig ook aangewezen.

De oude ingang van de begraafplaats is nog steeds indrukwekkendDe oude ingang van de begraafplaats is nog steeds indrukwekkend


Geschreven: 05 september 2009
Aangepast: 25 december 2020
Auteur: René ten Dam
Categorie: Zuid-Holland

 

Korte geschiedenis

De Gemeentelijke Begraafplaats, aanvankelijk de Burgerlijke Begraafplaats, is een ontwerp van de Haagse stadsarchitect Zeger Reyers. De begraafplaats wordt gekenmerkt door een symmetrische indeling en geometrische patronen en lijnen. In latere uitbreidingen is de symmetrie losgelaten. Terwijl de begraafplaats nog niet voltooid was, vond op 2 januari 1830 de eerste begrafenis plaats.
Aanvankelijk was het de Algemene Begraafplaats. Er werden echter vooral protestanten begraven, later ook russisch-orthodoxen en, sinds 1933, islamieten van de Indische gemeenschap. Sinds 1991 is het de Gemeentelijke Begraafplaats.

02In 1831 werd het schijndodenhuis in gebruik genomen, tegenwoordig fungeert het gebouw als aula. Door de in 1938 gebouwde bakstenen aula en de uitbouw is de oorspronkelijk classicistische vormgeving nu nauwelijks zichtbaar. Het is de bedoeling het gebouw weer in de oorspronkelijke staat terug te brengen.

Aanvankelijk was de begraafplaats berekend op 12.000 doden. Dertig jaar later bleek de ruimte niet voldoende, mede door de cholera-epidemie van 1849. Een kleine uitbreiding was het gevolg, gevolgd door grote uitbreidingen in 1900 en in de jaren '60.
Een tweede cholera-epidemie in Den Haag in 1866 vond mogelijk haar herkomst op de begraafplaats.

 

De graven

03De begraafplaats is tal van opvallende grafmonumenten rijk. De 'Citadel van Antwerpen' behoort toe aan De Gumoëns, een Zwitserse kolonel bij de Hollandse generale staf, die sneuvelde bij de verdediging van de vesting van Antwerpen in 1832. Het gietijzeren grafmonument is van Nering Bögel. Er zijn een tweetal mausoleums te vinden: dat van de thesauriërs van het Koninklijk Huis, de neven Pieter en David Ragay en dat van Anthony Luden en zijn vrouw Heilwig van Pallandt.

Tal van bekende en minder bekende Nederlanders liggen begraven op de Gemeentelijke Begraafplaats. De schrijvers Geertruida Bosboom-Toussaint, J. van Oudshoorn en Marcellus Emants, de politici Johan Thorbecke en Pieter Jelles Troelstra, Albert Plesman, oprichter van de KLM en Cornelis Lely, befaamd waterbouwkundige. (2001)

 

 

Literatuur

  • A.J. van Dissel, De Gemeentelijke Begraafplaats aan de Kerkhoflaan te 's-Gravenhage. VOM-reeks 1989 nummer 1
  • R.Hulsman, 'Gemeentelijke Begraafplaats Kerkhoflaan', in: Funeraire Cultuur - Den Haag (Rotterdam, 2001) 39-46.