Tijdens de Tweede Wereldoorlog had de Duitse bezetter in Nederland verschillende gevangenenkampen in gebruik. Nadat een kamp bij Schoorl te klein bleek, werd een bestaand barakkencomplex bij Amersfoort in gebruik genomen. Na de oorlog werd Kamp Amersfoort volledig ontmanteld en bleven er enkel resten van fundamenten over. Anno 2018 is het voormalige kamp een Nationaal Monument met een gedenkplaats waarmee de herinnering levend wordt gehouden aan wat zich tijdens de oorlog in en rondom Kamp Amersfoort heeft afgespeeld.

Vele honderden mensen maakten in de aanloop naar, tijdens en na afloop van de Tweede Wereldoorlog een einde aan hun leven. Alleen al in de meimaand van 1940 zou het gaan om in ieder geval 388 gevallen van zelfdoding. In de eerste oorlogsdagen maakten met name Joden en anderen die zich bedreigd voelden een einde aan hun leven, terwijl gedurende de oorlogsjaren ook verzetsmensen in (dreigende) gevangenschap zelfmoord pleegden.

In de kerk van het Zuid-Limburgse Houthem bevindt zich een opvallend grafmonument. Vinden we in de rest van Nederland in kerken vooral grootste grafmonumenten voor zeehelden en personen van adel, in Houthem staat het houten praalgraf voor de heilige kluizenaar Gerlach, overleden in 1165.

Als kleine jongen bezocht ik vier keer het Anne Frankhuis in Amsterdam. Ik weet nog dat ik me kwaad maakte over die rare man met dat stommetje snorretje die haar dood had gemaakt. Via Anne Frank, die in haar dagboek al schreef over wat mensen kan overkomen in de oorlog, raakte ik nieuwsgierig naar wat er verder gebeurde in de oorlog. Zo kwam ik te weten dat 130.000 mensen zijn gesneuveld en worden herdacht in 42 gedenkboeken die bewaard worden op het Nationaal Ereveld in Loenen. Maar ik las ook over kinderen of volwassenen die in de Tweede Wereldoorlog dood gingen door explosieven, bommen of ze werden doodgeschoten. Sommige van hen staan niet in die gedenkboeken.

Niet ver van het grootste hunebed van Nederland, even buiten het Drentse Borger, ligt aan de Marslandenweg een bescheiden joodse begraafplaats. Het is een herinnering aan een kleine gemeenschap. De eerste joodse familie die in de omgeving van Borger woonde, was het gezin van Marcus Davids. Hij vestigde zich in 1791 in het nabijgelegen Buinen.

‘Begraven aan de andere kant van de baai - Overblijfselen van Nederlands funerair erfgoed in Japan uit de periode 1609-1870' is een uitgave van stichting Dodenakkers.nl en is tot stand gekomen met steun van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Bureau Funeraire Adviezen en Bureau Funeralia.