In de negentiende eeuw leefden meerdere Joodse gezinnen verspreid over verschillende dorpen en steden op het Zuid-Hollandse eiland Voorne-Putten. De eerste Jood had zich in de zeventiende eeuw in de stad Brielle gevestigd. Hij vertrok echter in 1700 met onbekende bestemming. In de achttiende eeuw nam het aantal Joden op het eiland toe en geleidelijk ontstond een Joodse gemeenschap met Geervliet en Heenvliet als middelpunt.

In 1995 werd ik op verzoek van Leon Bok bestuurslid van de Stichting Oude begraafplaats Leeuwarden. Die stichting had als doel steun te verlenen bij de instandhouding van de oude gemeentelijke Stadsbegraafplaats aan de Spanjaardslaan. In de jaren die volgden hebben we met het bestuur en veel vrijwilligers de begraafplaats grotendeels vrij van onkruid en opschot gemaakt en zelfs enkele onder de oppervlakte verdwenen grafstenen weer tevoorschijn gehaald.

De stad Zevenaar behoort pas sinds 1816 bij Nederland. Lange tijd vormde de stad een enclave van het hertogdom Kleef dat vanaf 1701 geleid werd door de Pruisen. In de periode daarvoor was Johan Maurits van Nassau-Siegen (1604-1679) stadhouder van Kleef en heerste er religieuze tolerantie, wat er toe leidde dat in de zeventiende eeuw onder meer de eerste joden zich in Zevenaar vestigden.

Altijd als ik ergens op bezoek ben, moet ik even een kijkje nemen in het kapelletje of op de begraafplaats. Net als afgelopen zomer. Toen wandelden we langs een oud kerkje met een kerkhof er om heen. De toppen van eeuwenoude grafmonumenten staken boven de kerkhofmuur uit. Op het gietijzeren toegangshek zaten twee doodshoofden met knekels.

Den Haag kent meerdere begraafplaatsen waar slachtoffers uit de Eerste Wereldoorlog hun laatste rustplaats hebben. Op een steenworp afstand van de gemeentelijke begraafplaats Kerkhoflaan waar 55 slachtoffers liggen begraven, bevindt zich de katholieke begraafplaats St. Petrus Banden. Hier liggen drie Britse slachtoffers uit de Eerste Wereldoorlog.

De funeraire cultuur van 'het volk', vooral op het platteland, is altijd al in tegenstelling tot de cultuur van midden- en hogere klassen in de steden en doorspekt geweest met volks- en bijgeloof. De kerk maakte een strikte scheiding tussen het 'geestelijke' hiernamaals en het materiële hier en nu, maar voor het 'gewone volk' was dit onderscheid zo logisch niet.

Persbericht

17 december 2020

SharedCemeteries.net
Een portal over gedeeld funerair erfgoed wereldwijd

Stichting Dodenakkers.nl lanceert de tweetalige website SharedCemeteries.net over funerair erfgoed in voormalige Nederlandse koloniën, posten en fortificaties wereldwijd. Met de nieuwe portal SharedCemeteries.net wil de stichting het gedeelde funerair erfgoed in het buitenland beter in kaart brengen, onderzoekers en betrokkenen de mogelijkheid geven kennis te delen en deze te presenteren aan een breed publiek.