Skip to main content

Kermis op het kerkhof

08 januari 2016

Het is niet altijd een dode boel geweest op het kerkhof. Ik weet nu dat de mensen er vroeger ook kermissen hebben gehouden. Een kermis is van oorsprong een jaarmarkt ter gelegenheid van de wijdingsdag van de kerk.

Kermis rond het kerkhof van Hippolytushoef

Kermis is een andere naam voor kerkmis of kerke-misse. De mensen kwamen op die dag samen om de heilige waarnaar de kerk genoemd was te vereren en te vermaken. Vroeger was de kermis vaak een van de weinige mogelijkheden voor gewone mensen om plezier te maken.

Kermissen doen nog wel een beetje denken aan vroeger. Zo heb je op kermissen attracties als het spookhuis. Die vond ik toen ik klein was heel eng, maar nu eigenlijk niet meer. In een spookhuis komt de bezoeker geesten, spoken en andere wezens tegen.

De kermis in Venray wordt jaarlijks opgebouwd op het oude kerkhof

Ook zie je er rammelende geraamten en losse botten en schedels. Die zie je dus ook op het kerkhof. Daar liggen dode mensen, dus dat hebben ze met elkaar gemeen.

Soms zijn zaken die met de dood te maken hebben ook terug te vinden op de kermis. Zo werden eind 1872 in Den Haag een rijke weduwe en haar dienstbode vermoord. Het duurde jaren voordat de daders gevonden werden. Dat waren Hendrik Jut en zijn vrouw Christine Goedvolk. Door de berechting in 1876 werden zoveel mensen kwaad dat kermisexploitanten daar handig gebruik van maakten. De daders kregen niet de doodstraf maar op de kermis kon iedereen die boos was op een nagemaakte ‘Kop van Jut’ slaan. Met een flinke klap op dat apparaat had men toch het idee iets te doen aan het onrecht. Op veel kermissen vind je vandaag de dag nog een kop van Jut.


Natuurlijk zijn er ook nog steeds plaatsen waar de kermis nog gewoon op het kerkhof wordt gehouden of er vlakbij. In grote steden hebben mensen dat gewoon niet meer in de gaten, maar het is dus eigenlijk iets heel ouds. Als je zelf in een attractie zit en je ziet dan bijvoorbeeld ook grafstenen vlakbij staan, lijkt dat ook wel of je in een spookhuis zit. Maar niet altijd vinden mensen zoiets leuk. In Venray doet het oude kerkhof tussen de kerk en het gemeentehuis nu dienst als kermisterrein. Mensen vonden dat niet goed en zeiden dat er nog allemaal doden begraven lagen. Iemand zei toen dat je kermis niet op het graf van je voorvaderen viert, maar dat deden ze dus eigenlijk wel.

Aangepast: 25 maart 2018