Skip to main content

Een zoektocht naar... particuliere begraafplaatsen

31 december 2017

Niet alle begraafplaats zijn zomaar te bezoeken. Dat geldt met name voor particuliere begraafplaatsen, waarvan er veel in handen zijn van families. Daarnaast zijn er veel particuliere begraafplaatsen in handen van stichtingen of bedrijven. Nederland kent momenteel 262 particuliere begraafplaatsen, maar met een nogal verschillende achtergrond. Ruim 50% is in handen van een familie, al dan niet met een adellijke achtergrond. Hun begraafplaatsen zijn vooral aangelegd in de negentiende eeuw op eigen grond omdat ze hun grafkelder in de kerk kwijtraakten. Maar zelfs nog in onze tijd worden er familiebegraafplaatsen gesticht. Een andere grote categorie betreft particuliere begraafplaatsen in handen van een stichting. Ruim 81% van alle bekende particuliere begraafplaatsen is inmiddels bezocht. Juist bij die bezoeken blijkt soms dat begraafplaatsen in andere handen zijn gekomen. Net als bij kloosterbegraafplaatsen is het delen van informatie over sommige particuliere begraafplaatsen niet vanzelfsprekend. In enkele gevallen is met eigenaars afgesproken dat niets gepubliceerd wordt.

Net als bij kloosterbegraafplaatsen kan de globale informatie over dit type begraafplaatsen wel gedeeld worden. Zo kan ten aanzien van de verspreiding van de particuliere begraafplaatsen in Nederland aangegeven worden dat de meeste particuliere begraafplaatsen zich bevinden in de provincie Gelderland. Die provincie kent in totaal 55 particuliere begraafplaatsen, oftewel 21% van het totaal. Op de tweede plaats komt Overijssel met 33 stuks, goed voor 13%. Flevoland kent (nog) geen particuliere begraafplaatsen.

Onder de particuliere begraafplaatsen bevinden zich naast de begraafplaatsen die in handen zijn van een familie of stichting ook nog 22 begraafplaatsen die oorspronkelijk bij een inrichting hoorden, zeven bij een klooster en elf die onder een bedrijf vallen, zoals bijvoorbeeld Yarden, Monuta of Dela. Dan zijn er ook nog vijftien natuurbegraafplaatsen die gerekend kunnen worden tot deze categorie, waarvan de meeste nu te vinden zijn in Noord-Brabant. Enkele aparte gevallen zijn begraafplaatsen die in handen zijn (gekomen) van een particulier zoals het graf van de ‘negerslaaf’ bij Huize Arnichem.

Van alle bekende particuliere begraafplaatsen in Nederland zijn er zeker 31 gesloten of niet meer in gebruik. Mogelijk ligt dit aantal veel hoger, maar of een begraafplaats of grafkelder gesloten is, is niet altijd duidelijk. Van alle particuliere begraafplaatsen zijn er 66 (25%) van rijkswege beschermd als monument en nog eens dertien (5%) van gemeentewege.

Aangepast: 21 februari 2024

Nieuw op de website