Skip to main content

Gelderland

07 augustus 2011

 

De provincie Gelderland heeft het grootste oppervlak van alle provincies in Nederland, pakweg 55 km2 meer dan Noord-Brabant. Dat laat zich voor beide provincies vertalen in het grote aantal begraafplaatsen. Het aantal inwoners is waarschijnlijk voor het aantal begraafplaatsen minder een factor dan het oppervlak. Gelderland komt tot een totaal van 667 begraafplaatsen maar het iets kleinere Noord-Brabant kent er meer.

Van de 667 begraafplaatsen in Gelderland is bijna 34% (226) in handen van een gemeente. Dit percentage ligt iets hoger dan het landelijk gemiddelde dat op 33% ligt. Met 27% vormen de katholieke begraafplaatsen de tweede groep in Gelderland gevolgd door bijna 17% aan begraafplaatsen met een PKN of hervormde signatuur. Gelderland kent ook 7 oorlogsbegraafplaatsen, zo'n 1% van het totaal maar wel 1/5 van het totaal aantal oorlogsbegraafplaatsen in Nederland. Noemenswaardig is dat Gelderland verder het hoogste aantal gemeentelijke (226), particuliere (68) en Joodse begraafplaatsen (45) van alle provincies kent.

De verdeling naar aard/gezindte kan als volgt worden weergegeven (zie diagram):

Begraafplaatsen naar gezindte, Gelderland 2022Begraafplaatsen naar gezindte, Gelderland 2022Met het aantal gemeentelijke begraafplaatsen komt de provincie Gelderland op een eerste plaats met Zuid-Holland als goede tweede met 209 begraafplaatsen en op ruime afstand volgt Noord-Holland met 188 gemeentelijke begraafplaatsen. Met het aantal Joodse begraafplaatsen (45) staat Gelderland onbetwist op de eerste plaats. Als bijzonderheid voor deze provincie dient genoemd te worden dat Zaltbommel maar liefst vier joodse begraafplaatsen kent.

Kijken we naar het aantal begraafplaatsen dat in Gelderland bij of rond een kerk ligt, dan is dat met een aantal van 172 bijna 26% van het totaal. Van dat aantal liggen er 83 daadwerkelijk rond een kerk (waarvan 22 geruimd). De overige 89 liggen achter of naast een kerk.

In totaal zijn er van de 667 begraafplaatsen zeker 29 begraafplaatsen in zoverre geruimd dat er geen grafmonumenten meer aanwezig zijn. Ongetwijfeld zullen dat er nog meer zijn, vooral bij oude kerken. Van een aantal andere is de status onduidelijk. Daarnaast zijn zeker zo’n 137 begraafplaatsen gesloten, ofwel 20% van het totaal. In Gelderland wordt uiteindelijk op zo’n 530 begraafplaatsen daadwerkelijk nog begraven. Van zo'n 85 begraafplaatsenis is vastgesteld dat ze geheel verdwenen zijn. Deze worden dan ook niet meer meegeteld in de aantallen. Onder de verdwenen begraafplaatsen bevinden zich nog eens 12 Joodse begraafplaatsen, waaronder 2 in Arnhem en 2 in Nijkerk.

In Gelderland bevinden zich nu 15 crematoria waaronder het crematorium in Dieren dat in 1954 het tweede crematorium in Nederland was. Het duurde vervolgens 20 jaar voordat in Arnhem, op Moscowa het 2de crematorium van Gelderland werd gebouwd.

In totaal zijn 65 begraafplaatsen of onderdelen op die begraafplaatsen van rijkswege beschermd, waaronder 11 joodse begraafplaatsen. De jongste begraafplaats die van rijkswege beschermd is, is de gemeentelijke begraafplaats Norelbos bij Epe. Deze uit de jaren zestig van de vorige eeuw daterende begraafplaats is aangewezen in het kader van de bescherming van wederopbouwarchitectuur. Van 146 begraafplaatsen in Gelderland is inmiddels bekend dat ze van gemeentewege zijn beschermd. Dat is bijna 30% van het totaal aantal gemeentelijk beschermde begraafplaatsen in Nederland.

Wat verder in Gelderland opvalt is dat deze provincie maar liefst 68 particuliere begraafplaatsen kent. In heel Nederland zijn er 299 bekend, dus in Gelderland alleen al ligt bijna 23% van dat totaal. Door families of particuliere stichtingen beheerde begraafplaatsen komen verder veel voor in Noord-Brabant (43) en in Overijssel (39). Daarmee is de provincie Gelderland op dit gebied een koploper. Het betreft vooral oudere familiebegraafplaatsen of begraafplaatsen bij een inrichting. Maar er zitten ook grotere begraafplaatsen tussen als Rustoord in Nijmegen of de natuurbegraafplaats in Assel. In de laatste tien jaar zijn er 7 particuliere begraafplaats bij gekomen, waaronder vier natuurbegraafplaatsen.

De gemeente met de meeste begraafplaatsen in Gelderland is West Betuwe met 49 begraafplaatsen. West Betuwe heeft sinds 2019 het stokje overgenomen van de gemeente Buren dat nu met 30 begraafplaatsen op de tweede plaats komt. Berkelland is met 27 begraafplaatsen een goede derde. West Betuwe komt met haar 49 begraafplaatsen op een negende plaats in de lijst van Nederlandse gemeenten met de meeste begraafplaatsen.

Kijken we naar het oppervlak dat de begraafplaatsen in Gelderland in beslag nemen dan is dat goed voor 16,2% van het totale oppervlak aan begraafplaatsen in Nederland. In totaal gaat het in de provincie Gelderland om 675 hectare, het hoogste van alle provincies. De begraafplaats die het meest aan dit getal bijdraagt is de gemeentelijke begraafplaats Moscowa in Arnhem met 30 hectare. Gemiddeld is er in de provincie Gelderland 3,2 m2 per inwoner beschikbaar, boven het Nederlandse gemiddelde van 2,4 m2.

 

* Bij het overnemen van gegevens s.v.p. vermelden: Dodenakkers.nl - Kenniscentrum Funerair Erfgoed

 

Aangepast: 08 april 2023

Nieuw op de website


Kollum – Protestants kerkhof

16 maart 2024
~Fryslân

Jacobs, Aletta

07 maart 2024
~Maatschappij

Als bloemen bij het graf - Rolde

07 maart 2024
~Als bloemen bij het graf

Lobith - Katholieke kerkhof

12 februari 2024
~Gelderland