Met 389 begraafplaatsen staat de provincie Groningen in de middenmoot. Qua aantal begraafplaatsen is de provincie vergelijkbaar met Noord-Holland, terwijl het aantal inwoners in Groningen maar een vijfde bedraagt van dat in Noord-Holland. Per inwoner heeft Groningen dan ook na Friesland de meeste begraafplaatsen.
Van de 389 begraafplaatsen is 35% (136) in handen van een gemeente. Dit percentage ligt net iets boven het landelijk gemiddelde dat op 33% ligt. Bijna de helft van alle begraafplaatsen in Groningen is echter van PKN- of hervormde signatuur (189), goed voor bijna 49%. Zoals te verwachten is het percentage katholieke begraafplaatsen in Groningen laag, namelijk iets minder dan 4%. Zelfs het aantal particuliere begraafplaatsen is hoger.
De verdeling naar aard/gezindte kan als volgt worden weergegeven:
Begraafplaatsen naar gezindte, Groningen 2023
Wat het aantal Joodse begraafplaatsen betreft staat Groningen landelijk gezien op de vierde plaats, met in totaal 23 joodse begraafplaatsen. De meeste joodse begraafplaatsen dateren uit de negentiende eeuw. Op joodse begraafplaatsen nabij de grens vinden we ook opvallend veel grafmonumenten van Duitse families.
Kijken we naar het aantal begraafplaatsen dat in Groningen nog te vinden is bij of rond een kerk, dan is dat met een aantal van 164 ruim 42% van het totaal. Van dat aantal liggen er nog 120 daadwerkelijk rond een kerk. De overige liggen achter of naast een kerk, maar op een kleine afstand. Zowel het percentage kerkhoven als het percentage dat nog daadwerkelijk rond een kerk te vinden is, ligt hoger dan het landelijke gemiddelde.
Onder de in totaal 19 particuliere begraafplaatsen in Groningen bevinden zich zo'n tien begraafplaatsen die aangelegd zijn door een boerenfamilie, vaak herenboeren. Zij woonden soms zo ver van een kerk dat een eigen begraafplaats handiger en praktischer was. Ook grote landeigenaren lieten privé-begraafplaatsen aanleggen, zoals de familie Uniken bij Stadskanaal. Groningen telt inmiddels 2 natuurbegraafplaatsen waarvan de jongste in 2023 geopend is bij Laude in het oosten van de provincie. Maar ongetwijfeld zullen veel inwoners van Groningen ook gebruik van de vele natuurbegraafplaatsen in Drenthe.
Van 7 begraafplaatsen is bekend dat ze in zoverre geruimd zijn dat er geen grafmonumenten meer aanwezig zijn, maar de grondvorm nog wel te herkennen is. Waarschijnlijk zullen dat er nog meer zijn, vooral bij oude kerken. Opvallend zijn de 2 joodse begraafplaatsen in deze categorie, een in Loppersum en een in Winschoten. Van alle begraafplaatsen zijn er minstens 129 gesloten, ofwel bijna 33% van het totaal. In Groningen wordt uiteindelijk nog op 260 begraafplaatsen daadwerkelijk begraven. Van 55 begraafplaatsen is vastgesteld dat ze geheel verdwenen zijn, bijvoorbeeld door overstromingen. De verdwenen begraafplaatsen worden niet meer meegeteld in de aantallen. Onder de verdwenen begraafplaatsen bevinden zich ook weer 2 joodse begraafplaatsen.
In Groningen bevinden zich nu 5 crematoria en voor een gepland crematorium in Veendam is uiteindelijk geen vergunning afgegeven. Het crematorium in de stad Groningen is een van de oudste van ons land en inmiddels aangewezen als rijksmonument.
Wat begraafplaatsen betreft zijn er in Groningen 52 begraafplaatsen of onderdelen op die begraafplaatsen van rijkswege beschermd. Dat is percentueel gezien net iets hoger dan het landelijke gemiddelde. Van 9 begraafplaatsen is bekend dat die van gemeentewege zijn beschermd. Ten opzichte van het landelijke gemiddelde is dit juist weer heel laag.
Door gemeentelijke fusies is het aantal begraafplaatsen per gemeente de laatste jaren sterk veranderd. De in 2019 ontstane gemeente Het Hogeland telt met 101 de meeste begraafplaatsen in de provincie Groningen. Goede tweede is Eemsdelta (ontstaan in 2021) met 74 begraafplaatsen. De gemeente Westerkwariter (ontstaan in 2019) staat op de derde plaats met 59 begraafplaatsen. Kijkend naar alle Nederlandse gemeenten dan staan deze gemeente op plaats 2 tot en met 4. Alleen de Friese gemeente Súdwest-Fryslân kent meer begraafplaatsen. De gemeente Groningen valt met 37 begraafplaatsen net buiten de top 10. Overigens kent de provincie Groningen na diverse fusies nu nog 10 gemeenten.
Kijken we naar het oppervlakte dat de begraafplaatsen in Groningen beslaan dan is dat goed voor 7,6% van het totale oppervlak aan begraafplaatsen in Nederland. In totaal gaat het in Groningen om 323 hectare. De begraafplaats die het meest aan dit getal bijdraagt is de gemeentelijke begraafplaats Selwerderhof in Groningen met ruim 26 hectare. De nieuwe natuurbegraafplaats Laude bij Sellingen scoort meteen een tweede plaats met 12 hectare. Gemiddeld is er in de provincie 5,5 m2 per inwoner beschikbaar, ruim boven het Nederlandse gemiddelde van 2,4 m2 en daarmee komt Groningen na Drenthe op de tweede plaats.
* Bij het overnemen van gegevens s.v.p. vermelden: Dodenakkers.nl - Kenniscentrum Funerair Erfgoed
