Met 477 begraafplaatsen bezet de provincie Limburg de vierde plaats op de lijst met meeste begraafplaatsen per provincie. Voorheen stond Limburg op de vijfde plaats, maar met enkele nieuwe natuurbegraafplaatsen en het feit dat de provincie Zuid-Holland door een provinciale herindeling minder begraafplaatsen kreeg, steeg Limburg een plaatsje. Limburg is de provincie met de meeste begraafplaatsen per vierkante kilometer. Op elke vijf vierkante kilometer is wel ergens een begraafplaats te vinden. Dat heeft onder meer te maken met het feit dat Limburg naar verhouding een geringe hoeveelheid wateroppervlak heeft.
Van alle begraafplaatsen is iets meer dan 18% (88 in totaal) in handen van een gemeente. Dit percentage is fors lager dan het landelijk gemiddelde dat op 33% ligt. Limburg laat alleen de provincie Noord-Brabant voorgaan als het gaat om het laagste aantal van alle provincies. Het grootste aandeel van de begraafplaatsen in Limburg kent een katholieke parochie als eigenaar. Dat aantal bedraagt ruim 63% (303). De overige 19% van de begraafplaatsen in Limburg is een verzameling van uiteenlopende aard. Joodse begraafplaatsen vormden daarbinnen voorheen de grootste groep, maar inmiddels zijn er veel meer particuliere begraafplaatsen in Limburg. Joodse begraafplaatsen maken een kleine 4% uit van het totaal en particuliere begraafplaatsen 5%. Daarnaast zijn er nog 14 hervormde begraafplaatsen (3%) en een aantal oorlogsbegraafplaatsen (2%). Het restant betreft ruim 4% aan geruimde begraafplaatsen. Op veel vlakken wijkt Limburg af van het gemiddelde beeld dat we kennen van de meeste provincies. Zo telt Limburg het minste aantal hervormde begraafplaatsen en naar verhouding het hoogste percentage katholieke begraafplaatsen. De verdeling naar aard/gezindte kan als volgt worden weergegeven:
Begraafplaatsen naar gezindte, Limburg 2024
Wat het aantal Joodse begraafplaatsen betreft staat Limburg op de achtste plaats met een aantal van 18. De oudste Joodse begraafplaats dateert van 1700 en dat is die van Grevenbicht. Van dezelfde tijd dateert de geruimde Joodse begraafplaats op fort Sanderbout in Sittard. Net als in andere provincies dateren de meeste Joodse begraafplaatsen (9) uit de negentiende eeuw. Over het algemeen gaat het allemaal om kleine begraafplaatsen, meestal enkele honderden vierkante meters. De grootste joodse begraafplaats in Limburg is die van Maastricht, gelegen op de begraafplaats aan de Tongerseweg. Er waren voorheen meer Joodse begraafplaatsen in Limburg. Naast die op Fort Sanderbout zijn er nog een vijftal verdwenen, overbouwd of opgeruimd.
In Limburg zijn 174 begraafplaatsen bij een kerk te vinden, bijna 37% van het totaal aantal begraafplaatsen. Dat percentage is vergelijkbaar met het aantal kerkhoven in Noord-Brabant. Van de 174 kerkhoven liggen er 60 daadwerkelijk rond een kerk. Veel kerkhoven in dorpen langs de Maas zijn verlaten of aangepast nadat kerk en kerkhof in de Tweede Wereldoorlog zwaar beschadigd waren geraakt door gevechten. Voordien lagen meer kerkhoven rondom kerken.
Limburg kent 14 hervormde begraafplaatsen, alle relatief klein. Zo meet het protestants kerkhof in Houthem slechts 58 m2. Het aantal particuliere begraafplaatsen, nu 24, is groeiende, met name in de laatste jaren met natuurbegraafplaatsen. Waren het voorheen vooral particuliere families die eigen grafkelders en mausolea lieten aanleggen, nu zijn het vooral tientallen hectare grote begraafplaatsen in de natuur of op voormalig boerenland. Sommige natuurbegraafplaatsen richten zich nu ook op moslims, maar er is in Limburg nog geen zelfstandige islamitische begraafplaats.
Van de 477 begraafplaatsen zijn er 21 in zoverre geruimd dat er geen grafmonumenten meer te vinden zijn. Daarnaast worden op minstens 99 begraafplaatsen geen nieuwe graven meer uitgegeven omdat ze gesloten zijn. Daarmee zijn er in Limburg daadwerkelijk zo'n 356 begraafplaatsen in gebruik, ofwel 74%. Er zijn daarnaast ook gegevens vastgelegd van 55 verdwenen begraafplaatsen, waaronder 20 kloosterbegraafplaatsen.
In Limburg zijn 62 begraafplaatsen of onderdelen daarvan van rijkswege beschermd. Dat komt overeen met het landelijke gemiddelde. Van 22 begraafplaatsen is bekend dat ze zijn aangewezen als gemeentelijk monument, met 5% ruim onder het landelijke gemiddelde dat op 11% ligt. In Limburg zijn een aantal van de oudste gemeentelijke begraafplaatsen van ons land te vinden. Die van Roermond en Maastricht zijn mede om die reden van rijkswege beschermd.
De gemeente met de meeste begraafplaatsen in Limburg is Sittard-Geleen. Deze gemeente telt 31 begraafplaatsen. Met 29 begraafplaatsen komt de gemeente Eijsden-Margraten op de tweede plaats en Leudal op de derde met 28 begraafplaatsen. Twee gemeenten kennen slechts vier begraafplaatsen en er zijn acht gemeenten die maar één gemeentelijke begraafplaats kennen. Kijkend naar de top drie dan zien we dat de aantallen vooral voortgekomen zijn uit gemeentelijke samenvoegingen.
Wat het oppervlak aan begraafplaatsen betreft komt Limburg op de vijfde plaats met 8,7% van het totale oppervlak aan begraafplaatsen in Nederland. Het gaat in totaal om ruim 376 hectare, waarbij de grootste begraafplaats bijna 40 hectare beslaat, namelijk natuurbegraafplaats Landgoed Mookerheide. Voorheen behoorden de American Military Cemetery in Margraten en de Duitse Oorlogsbegraafplaats in Ysselsteyn tot de grootste begraafplaatsen in de provincie. Gemiddeld is er in de provincie 3,3 m2 per inwoner aan grafruimte beschikbaar. Dat is boven het landelijke gemiddelde van 2,4 m2.
* Bij het overnemen van gegevens s.v.p. vermelden: Dodenakkers.nl - Kenniscentrum Funerair Erfgoed
