Skip to main content

De verzwegen graven van de oorlog


Geschreven: 05 april 2023
Aangepast: 07 maart 2024
Auteur: Joop Peeters
Categorie: De verzwegen graven van de oorlog

In de vroege ochtend van maandag 31 december 1945 werd aan het Halmaheiraplein 3 te Dordrecht een aanslag gepleegd op Jacob van Dijk. Een explosief, waarschijnlijk een handgranaat, werd omstreeks 04.00 uur door zijn openstaande slaapkamerraam naar binnen geslingerd en doodde hem op slag. Zijn (tweede) echtgenote, Geardina (Gea) van Dijk-Prins werd daarbij zwaar aan haar hoofd gewond. Zij herstelde volledig en stierf pas vele jaren later een natuurlijke dood.

Wie was deze Van Dijk, waarom werd hij vermoord en wie was of waren de dader(s)?


Geschreven: 31 augustus 2019
Aangepast: 07 maart 2024
Auteur: John Stienen
Categorie: De verzwegen graven van de oorlog

Tijdens de Tweede Wereldoorlog vielen door de strijd aan beide zijden militaire slachtoffers. Waar er in vrijwel elke gemeente geallieerde graven zijn die ons aan onze bevrijders herinneren, zijn de Duitse graven, die er ook zijn geweest, uit beeld – en daarmee uit onze herinnering – verdwenen. Maar dat betekent niet dat ze er niet zijn. Aan de hand van het voorbeeld van vier Duitse onderofficieren die in Den Haag omkwamen bij het bombardement op Kleykamp in 1944, wordt duidelijk wat er is gebeurd in de jaren na de oorlog, toen de herinnering aan de bezetting zo ver mogelijk werd weggestopt – inclusief de graven.


Geschreven: 09 september 2016
Aangepast: 07 maart 2024
Auteur: René ten Dam
Categorie: De verzwegen graven van de oorlog

Het verhaal van de Tweede Wereldoorlog is niet altijd zwart of wit zoals het met regelmaat geschetst wordt. We noemen het gebied daartussen vaak grijs, waar ook wel de term veelkleurigheid wordt gebruikt voor al die mensen die zich tussen de uitersten van goed en fout bewogen.


Geschreven: 06 maart 2011
Aangepast: 07 maart 2024
Auteur: Marten Mulder
Categorie: De verzwegen graven van de oorlog

Begrafenis Tunnis Buursma

Het graf herinnert in niets aan wie hij in bepaalde kringen was en wat zich in de junidagen van 1944 heeft afgespeeld in Musselkanaal en Assen. Het is een graf zoals er velen zijn met alleen de namen en de data van geboorte en overlijden. Op woensdag 21 juni 1944 was het in Assen echter een drukte van belang. Al wie maar van enige betekenis was binnen de NSB of binnen enigerlei organisatie van de bezetter was naar Assen afgereisd. Tunnis Buursma, Heerbancommandant der WA en Districtskommandeur van de Landwacht in Drenthe, werd er begraven op de Zuiderbegraafplaats.


Geschreven: 16 mei 2010
Aangepast: 07 maart 2024
Auteur: René ten Dam
Categorie: De verzwegen graven van de oorlog

 Vanaf begin 1943 pleegden Nederlandse verzetsstrijders een reeks van aanslagen op verschillende collaborateurs. Het eerste kopstuk dat doel werd van deze acties was de bevelhebber van het Nederlandse Vrijwilligerslegioen, luitenant-generaal H.A. Seyffardt.


Geschreven: 03 april 2010
Aangepast: 30 september 2018
Auteur: Pim de Bie
Categorie: De verzwegen graven van de oorlog

 {seog:disable}Op 11 september 1933 besloot Fake Krist lid te worden van de Nationaal-Socialistische Beweging, de NSB, een organisatie die al voor de oorlog sympathiseerde

Het graf van Fake Kristmet de Nazi's en gedurende de oorlogsjaren collaboreerde met de Duitse bezetter. Het besluit om van de NSB lid te worden zou een fatale wending aan zijn leven geven. En erg genoeg niet alleen aan zijn leven. Vele joden en verzetsmensen werden in de oorlogsjaren door zijn toedoen opgepakt, vastgezet en vaak ter dood gebracht.

Krist werd op 1 januari 1904 in Beilen (Dr.) geboren. Rond de twintiger jaren werkte hij bij de marechaussee in Beverwijk gevolgd door 3 jaar bij de halpolitie van het Staatsvissershavenbedrijf in IJmuiden. In augustus 1932 stapte hij over naar de gemeentepolitie in Haarlem waar hij op het bureau aan de Smedestraat werkzaam was. Kort nadat hij in Haarlem was komen werken overleed op 23-jarige leeftijd zijn vrouw Neeltje Spreij. Zij werd op 15 september 1932 op de de Algemene Begraafplaats aan de Kleverlaan in Haarlem begraven waarna op 22 oktober 1932 een grafsteen met haar naam werd geplaatst.


Geschreven: 08 februari 2010
Aangepast: 30 oktober 2020
Auteur: J. Stitselaar
Categorie: De verzwegen graven van de oorlog

 

Ruim zestig jaar na de Tweede Wereldoorlog is het aantal monumenten dat symbolen van die tijd met zich meedraagt nog maar spaarzaam. Veel grafmonumenten zijn verdwenen. Maar het blijkt dat de getoonde symboliek niet altijd het verhaal vertelt wat je zou verwachten. Zo ook niet bij het grafmonument van Wilhelm Rudolph Aalbers, overleden in het oorlogsjaar 1942.

Het graf van de familie Aalbers op de begraafplaats van Buurmalsen en Tricht (foto René ten Dam)Wilhelm Rudolph Aalbers werd op 23 mei 1875 geboren in het toenmalige Karlshafen (D) Als kind van een Nederlandse vader en een Duitse moeder groeide Aalbers op in Karlshafen en ging er naar school. Hij werkte in verschillende bierbrouwerijen en volgde een aantal opleidingen in München. Ondanks dat Aalbers in Duitsland geboren was, bezat hij de Nederlandse nationaliteit. In 1914 vertrok hij daarom naar Nederland om zijn dienstplicht te vervullen. Hij werd echter afgekeurd vanwege zijn lengte. In plaats van terug te keren naar Duitsland ging Aalbers werken in een bierbrouwerij in Leiden. Via Vlissingen kwam hij uiteindelijk in het Gelderse Tricht terecht. Daar ging hij werken als brouwmeester bij de bierbrouwerij Fortuna. De Eerste Wereldoorlog veroorzaakte echter een schaarste aan grondstoffen en de eigenaar van de brouwerij, Smits, zag zich genoodzaakt de brouwerij te sluiten. Aalbers nam een deel van de apparatuur over en kocht een voormalige boerderij aan de Meersteeg 5 in Tricht. Omdat bierbrouwen niet meer rendabel was begon hij hier een bottelarij en limonadefabriek. In die tijd leerde Aalbers de onderwijzeres Dirkje Hendrika van Erkom kennen en op 30 oktober 1919 traden ze in het huwelijk. Dirkje deed vanaf dat moment de boekhouding van het bedrijf. Op 25 mei 1921 werd hun dochter Helene Amalia geboren.


Geschreven: 02 januari 2010
Aangepast: 05 april 2021
Auteur: René ten Dam
Categorie: De verzwegen graven van de oorlog

 

 

Naam Nat.          Sententie           Gefusilleerd      Executie  
Albrecht, Wilhelm Artur Dui. 31-01-1949 Den Haag 21-03-1952
Bartelsman, Hermanus P.M. Ned. 18-03-1946 Amsterdam 06-03-1947
Berendsen, Johannes Ned. 25-03-1946 Vught 02-05-1947
Blokzijl, Martinus H.L.W. Ned. 25-09-1945 Den Haag 16-03-1946
Berg, Karl P. Dui. 14-12-1948 Amsterdam 21-11-1949
Boogaard, Jan Ned. 26-07-1946 Amsterdam 01-03-1947
Bouman, Oomke Ned. 28-04-1947 Groningen 12-02-1949
Driehuis, Joannes H.A.M. Ned. 03-06-1946 Vught 20-06-1947
Van Droffelaar, Sander Ned. 09-12-1948 Groningen 16-11-1949
Drost, Evert C. Ned. 25-10-1948 Groningen 28-07-1949
Van Dijk, Anna Ned. 10-03-1947 Amsterdam 14-01-1948
Eijkelboom, Dirk Ned. 27-04-1947 Amsterdam 06-07-1948
Faber, Pieter J. Ned. 09-06-1947 Groningen 10-07-1948
Feenstra, Jacob E. Ned. 22-02-1946 Arnhem 09-08-1946
Ganzevles, Gerardus J.H. Ned. 17-06-1946 Amsterdam 05-02-1947
Gerrits, Petrus J. Ned. 26-02-1946 Vught 29-05-1947
Harrebomée, Abraham Ned. 20-01-1947 Amsterdam 03-05-1947
Heinemann, Ludwig Dui. 10-12-1946 Arnhem 10-02-1947
Herdtmann, Julius Ned. 15-12-1949 Amsterdam 26-01-1951
Jansen, Marinus Ned. 21-11-1947 Arnhem 11-02-1949
Kaper, Abraham Ned. 11-10-1948 Groningen 29-06-1949
Kaptein, Cornelis J. Ned. 06-04-1948 Den Haag 21-07-1949
Koot, F.W. Ned.     24-11-1949
Kuiper, Maarten Ned. 06-12-1947 Amsterdam 30-08-1948
Lamberts, Jan Ned. 09-12-1948 Groningen 16-11-1949
Lehnhoff, Robert W. Dui. 30-05-1949 Groningen 27-07-1950
Meijer, Frederik H. Ned. 18-03-1946 Amsterdam 28-03-1947
Mollis, Wouter C. Ned. 12-07-1947 Amsterdam 04-02-1949
Mussert, Anton A. Ned. 12-12-1945 Den Haag 07-05-1946
Pieters, Andreas J. Ned. 25-06-1949 Den Haag 21-03-1952
Rauter, Hanns A. Dui. 04-05-1948 Den Haag 25-03-1949
Ridderhof, Matthijs A. Ned. 14-10-1946 Amsterdam 01-03-1947
Rollema, Geerard Ned. 13-02-1946 Vught 06-02-1947
Sanner, Gerrit H. Ned. 05-09-1946 Groningen 01-05-1947
Schaap, Pieter Ned. 18-10-1948 Groningen 29-06-1949
Suykerbuyk, Jacobus Ned. 22-10-1947 Vught 23-03-1949
Verwayen, Hendrikus W. Ned. 19-07-1947 Den Haag 26-06-1947
Van der Waals, Antonius Ned. 05-07-1948 Den Haag 26-01-1950
Van der Weiden, Tjeerd Ned. 07-10-1946 Amsterdam 06-06-1947
Wichers, Pieter Ned. 08-07-1946 Groningen 02-06-1947

 

 

Met dank aan Richard Schoutissen

 


Geschreven: 09 juli 2009
Aangepast: 01 maart 2023
Auteur: René ten Dam
Categorie: De verzwegen graven van de oorlog

 

Na de oorlog werden door het Bijzonder Gerechtshof te Leeuwarden verschillende mensen ter dood veroordeeld voor misdaden begaan tijdens de oorlogsjaren. Voor zover bekend zijn diegenen die ook daadwerkelijk zijn gefusilleerd allen terecht gesteld op het terrein van de voormalige kazerne aan de Hereweg in Groningen. Waar bij de meesten van hen de laatste rustplaats al jaren door een zweem van geheimzinnigheid wordt omgeven, was van in ieder geval één van hen, Oomke Bouman, een aanwijsbaar graf met grafmonument bekend. 


Geschreven: 09 mei 2008
Aangepast: 01 mei 2023
Auteur: René ten Dam
Categorie: De verzwegen graven van de oorlog

 

Na de executies van Max Blokzijl en Anton Mussert werden beide mannen begraven in een massagraf op de Algemene begraafplaats aan de Kerkhoflaan in Den Haag. Eerder al waren Meinoud Rost van Tonningen en Robert van Genechten in hetzelfde massagraf begraven. Rost van Tonningen pleegde zelfmoord in de strafgevangenis, nog voor het tot een proces was gekomen. Hij stierf op 6 juni 1945. Robert van Genechten werd na een proces ter dood veroordeeld, maar pleegde zelfmoord. Dat deed hij op 13 december 1945, de dag nadat hij had gehoord dat Mussert ter dood was veroordeeld. Robert van Genechten zou in 1958 herbegraven worden in Utrecht. De beenderen van Anton Mussert zouden eindigen in een knekelput, tenminste volgens de officiële lezing. Wat gebeurde er met de resten van Meinoud Rost van Tonningen?