In bebouwde gebieden vormen begraafplaatsen natuurrijke en biodiverse locaties. Het parkachtige landschap biedt niet alleen plaats aan tal van vogels, planten en mossen. Ook korstmossen profiteren van de hoge diversiteit aan bomen en stenen op begraafplaatsen. Op sommige begraafplaatsen groeien meer dan 100 verschillende soorten korstmossen. Vaak komen er zeldzame en Rode Lijst soorten op begraafplaatsen voor.
In mei 2018 brachten twee medewerkers van stichting Dodenakkers.nl op uitnodiging van de Nederlandse ambassade een bezoek aan het Italiaanse Livorno. Doel was een opname te maken van de aanwezige historische Nederlandse grafmonumenten op de cimetero della Congregazione Olandese Alemanna en de historische waarde daarvan te bepalen.
Dat wil zeggen, dat ik reeds voorbereidingen heb getroffen, om mijn lichaam - nadat mijn ziel zich daarvan heeft losgemaakt - een laatste waardige rustplaats te geven in een op mijn maat gemaakte grafkist, die mij bij mijn leven, nu al bijna tien jaar, uitstekende diensten bewijst als boekenkast.
Als kleine jongen bezocht ik vier keer het Anne Frankhuis in Amsterdam. Ik weet nog dat ik me kwaad maakte over die rare man met dat stommetje snorretje die haar dood had gemaakt. Via Anne Frank, die in haar dagboek al schreef over wat mensen kan overkomen in de oorlog, raakte ik nieuwsgierig naar wat er verder gebeurde in de oorlog. Zo kwam ik te weten dat 130.000 mensen zijn gesneuveld en worden herdacht in 42 gedenkboeken die bewaard worden op het Nationaal Ereveld in Loenen. Maar ik las ook over kinderen of volwassenen die in de Tweede Wereldoorlog dood gingen door explosieven, bommen of ze werden doodgeschoten. Sommige van hen staan niet in die gedenkboeken.
Maria van Leeuwen is onderzoeksmasterstudent Nederlandse literatuur en cultuur aan de Universiteit Utrecht. Binnen haar studie is zij geïnteresseerd in de doorwerking van het koloniale verleden van Nederland met Suriname in het heden. In het kader van haar masteropleiding wilde zij zich verder verdiepen in de actuele beleidspraktijk over dit onderwerp in Nederland. Zodoende kwam zij terecht bij het ‘gedeeld cultureel erfgoedprogramma’ van de Nederlandse overheid.
Kinderlijkjes op de Nieuwe Noorder in Amsterdam in historisch perspectief
Op de Amsterdamse begraafplaats de Nieuwe Noorder zijn tussen 1930 en 1950 enkele tientallen kinderlijkjes begraven. En is de dood van een nieuw leven al niet tragisch genoeg, dan zijn de omstandigheden waaronder deze kinderen zijn gevonden dat zeker. Een deel van deze kinderen werd doodgeboren of was een miskraam, maar een deel werd ook levend geboren.
Niet alle begraafplaats zijn zomaar te bezoeken. Dat geldt met name voor particuliere begraafplaatsen, waarvan er veel in handen zijn van families. Daarnaast zijn er veel particuliere begraafplaatsen in handen van stichtingen of bedrijven. Nederland kent momenteel 262 particuliere begraafplaatsen, maar met een nogal verschillende achtergrond. Ruim 50% is in handen van een familie, al dan niet met een adellijke achtergrond. Hun begraafplaatsen zijn vooral aangelegd in de negentiende eeuw op eigen grond omdat ze hun grafkelder in de kerk kwijtraakten. Maar zelfs nog in onze tijd worden er familiebegraafplaatsen gesticht. Een andere grote categorie betreft particuliere begraafplaatsen in handen van een stichting. Ruim 81% van alle bekende particuliere begraafplaatsen is inmiddels bezocht. Juist bij die bezoeken blijkt soms dat begraafplaatsen in andere handen zijn gekomen. Net als bij kloosterbegraafplaatsen is het delen van informatie over sommige particuliere begraafplaatsen niet vanzelfsprekend. In enkele gevallen is met eigenaars afgesproken dat niets gepubliceerd wordt.
Om een goed inzicht te krijgen in Nederlandse begraafplaatsen worden deze allemaal bezocht. De gegevens worden vastgelegd in een database en dat is geen gemakkelijke taak. Enerzijds komen er vanzelfsprekend nog steeds begraafplaatsen bij, zoals recent de vele natuurbegraafplaatsen, urnenbijzetplaatsen en ook gewone begraafplaatsen. Dat dient dus goed bijgehouden te worden. Anderzijds zijn niet alle begraafplaatsen zomaar te bezoeken.
Zoals jullie weten zijn er heel wat begraafplaatsen in Nederland. Weten jullie wel dat er ook weleens begraafplaatsen zijn verdwenen? Zoals de Floraboomgaard in Utrecht. Deze armenbegraafplaats is verdwenen onder het huidige Utrecht Centraal. Dat leerde ik toen ik wat opzocht over het station. Ook vonden bouwvakkers in 2016 hier nog skeletten.
In de zeventiende eeuw vormde het gebied langs de Hudson de kolonie Nieuw Nederland. Het land werd vanuit Nederland bevolkt en daarvan zijn nog sporen te vinden. Hoofdstad was Nieuw-Amsterdam op het eiland Manhattan in de monding van de rivier, die later de stad New York werd.