Metaheirhuis

Ook wel metarenhuis genaamd, is een voorziening op een Joodse begraafplaats. In het Hebreeuws wordt het beth tahara genoemd, letterlijk huis van reiniging. Het huisje mag niet verward worden met de in 1872 verplicht gestelde lijkenhuisjes of de oudere drenkelingenhuisjes. Die waren voor het bewaren van aan besmettelijke zieken overleden personen of voor lichamen van verdronkenen.

Een metaheirhuis is bedoeld voor het ritueel wassen van overledenen. Dat gebeurt zo snel mogelijk na het overlijden, liefst binnen 24 uur. Hierbij wordt het lichaam ontdaan van zijn/haar wereldse kleding en in speciaal daarvoor genaaide lijkgewaden gehuld. Het is dan reeds ontdaan van alle sieraden, piercings, verbanden, pleisters en dergelijke. Men overgiet het lichaam en spreekt enkele heilige citaten uit. Deze rituelen worden uitgevoerd door een specifieke daartoe gevraagde groep mannen of vrouwen. Na deze handelingen kan de feitelijke begrafenis plaatsvinden.

Bij het graf hebben de gebruikelijke gebeden en eventuele toespraken plaats en het lichaam wordt direct aansluitend begraven door de aanwezigen. Na de begrafenis wordt de plechtigheid in het metaheirhuis afgesloten met een kort gebed. Hierna is er gelegenheid tot condoleren waarbij nabije familieleden een stukje van hun kleding inscheuren bij wijze van rouw. Overigens hoeft de locatie van een metaheirhuis niet per se op een begraafplaats te zijn. In sommige gevallen vindt de bewassing ook wel plaats bij een lokale uitvaartorganisatie.

Op de 244 Joodse begraafplaatsen die Nederland nu nog kent, zijn in totaal 85 metaheirhuisjes te vinden. Geen enkele is hetzelfde en ook de staat onderhoud van de huisjes varieert sterk. Slechts enkele zijn nog als zodanig in gebruik omdat de rituele bewassing nu meestal elders wordt gedaan. Stromend water en verwarming was slechts in enkele metaheirhuizen aanwezig. Al de beschreven handelingen vinden hun oorsprong in Tenach, de Hebreeuwse bijbel.